Układ sojuszniczy polsko-brytyjski.
1939 sierpień 25, Londyn
Układ sojuszniczy polsko-brytyjski.
Rząd Polski i Rząd Zjednoczanego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii, pragnąc oprzeć współpracę
między swymi krajami na trwałej podstawie, wynikającej z zapewnień o pomocy wzajemnej o charakterze
obronnym już między nimi wymienionych, postanowiły w tym celu zawrzeć układ i wyznaczyły jako swych
pełnomocników:
Rząd Polski Jego Ekscelencję hrabiego Edwarda Raczyńskiego, Ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego
Rzeczypospolitej w Londynie,
Rząd Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii
Jego Ekscelencję wicehrabiego Halifaxa, K. G., G.C.S.I., G. C. I. E., głównego sekretarza stanu do
spraw zagranicznych,
którzy po wymianie swych pełnomocnictw, uznanych za będące w dobrej i należytej formie, zgodzili się na
następujące postanowienia:
Artykuł 1.
W razie, gdyby jedna ze Stron Umawiających się znalazła się w działaniach niaprzyjacielskich z jednym z
mocarstw europejskich w wyniku agresji tego mocarstwa przeciw tej Stronie Umawiającej się, druga Strona
Umawiająca się niezwłocznie udzieli Stronie Umawiającej się zamieszanej w działania nieprzyjacielskie
wszelkiej dla niej możliwej pomocy i poparcia.
Artytuł 2.
1. Postanowienia art. 1 znajdą zastosowanie również w razie jakiejkolwiek akcji ze strony jednego z
mocarstw europejskich, wyraźnie zagrażającej, bezpośrednio lub pośrednio, niepodległości jednej ze Stron
Umawiających się, a mającej taki charakter, że ta Strona Umawiająca się uważałaby za rzecz dla siebie
żywotną stawienie oporu swymi siłami zbrojnymi.
2. Gdyby jedna ze Stron Umawiających się znałazła się w działaniach nieprzyjacielskich z jednym z mocarstw
europejskich wskutek akcji tego mocarstwa zagrażającej niepodległości lub neutralności innego państwa
europejskiego w sposób stanowiący wyraźną groźbę dla bezpieczeństwa danej Strony Umawiającej się,
postanowienia art. 1 znajdą zastosowanie, ale bez uszczerbku dla praw wchodzącego w grę państwa
europejskiego
Artykuł 3.
Gdyby jedno z mocarstw europejskich podejmowało próby podważenia niepodległości jednej ze Stron Umawiających
się środkami penetracji gospodarczej lub w jaktkolwiek inny sposób, Strony Umawiające się udzielą sobie
wzajemnie poparcia dla przeciwstawienia się takim próbom. Gdyby dane mocarstwo europejskie następnie
wszczęło działania nieprzyjacielskie przeciw jednej ze Stron Uznawiających się, znajdą zastosowanie
postanawienia artykułu 1.
Artykuł 4.
Sposoby zastosowania zobowiązań pomocy wzajemnej przewidzianych w niniejszym Układzie, zostają określone
między kompetentnymi władzami morskimi, wojskowymi i lotniczymi Stron Umawiających się.
Artykuł 5.
Bez uszczerbku dla poprzedzających zobowiązań Stron Umawiających się do udzielenia sobie wzajemnie pomocy
i poparcia niezwłocznie po wybuchu działań nieprzyjacielskich, Strony wymieniać będą zupełne i szybkie
informacje odnośnie do każdego faktu, który mógłby zagrażać ich niepodległości, a w szczególności odnośnie
do każdego faktu, który mógłby pociągnąć za sobą wprowadzenie w życie wymienionych zobowiązań.
Artykuł 6.
1. Strony Umawiające się przekazywać sobie będą wzajemnie brzmienie wszelkich zobowiązań o pomocy wzajemnej
przeciw agresji, które już zaciągnęły, albo mogą zaciągnąć w przyszłości wobec państw trzecich.
2. W razie gdyby jedna ze Stron Umawiających się zamierzała zaciągnąć nowe takie zobawiązania po wejściu
w życie niniejszego Układu, druga Umawiająca się Strona powinna ze względu na właściwe funkcjonowanie
Układu zostać o tym poinformowana.
3. Żadne nowe zobowiązanie, zaciągnięte w przyszlości przez Strony Umawiające się nie powinno ani
ograniczać ich obowiązków wynikających z niniejszego Układu, ani pośrednio tworzyć nowych zobowiązań między
stroną Umawiającą się, która nie uczestniczy w tych zobowiązaniach, a wchodzącym w grę państwem trzecim.
Artykuł 7.
Gdyby Strony Umawiające się zostały wciągnięte w działania nieprzyjacielskie w wyniku zastosowania
niniejszego Układu, nie zawrą one ani rozejmu, ani układu pokojowego, chyba że za wzajemnym porozumieniem.
Artykuł 8.
1. Układ niniejszy zawiera się na okres lat pięciu.
2. Jeżeli nie zostanie wypowiedziany na sześć miesięcy przed upływem tego terminu, pozostanie on nadal
w mocy, z tym że każda ze Stron Umawiających się mieć będzie potem prawo wypowiedzenia go w każdej chwi1i
za sześciomiesięcznym uprzedzeniem.
3. Układ niniejszy wchodzi w życie z chwilą podpisania.
Na dowód czego wyżej wymienieni pełnomocnicy podpisali niniejszy Układ i wycisnęli na nim swoje pieczęcie.
Sporządzono w języku angielskim w dwu egzemplarzach, w Londynie dnia 25 sierpnia 1939. Tekst polski zostanie
w następstwie uzgodniony między Stronami Umawiającymi się i wówczas oba teksty będą uważane za autentyczne.
L. S. Halifax
L. S. Edward Raczyński
Źródło:
H. Batowski, Agonia pokoju i początek wojny (sierpień-wrzesień 1939), Poznań 1969, s. 182-184.
|