Nr ISSN 2082-7431
Serwis Polska Podziemna
Dział "Postacie".
ŻYMIERSKI vel ŁYŻWIŃSKI, Michał.



ŻYMIERSKI vel ŁYŻWIŃSKI Michał

Marszałek Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej.



Pseudonimy: "Rola".

Urodzony: 4 września 1890 r. w Krakowie.

Zmarł: 15 października 1989 r. w Warszawie.


Promocje:

Marszałek.: 3 maja 1945 r.
Generał broni.: 22 lipiec 1944 r.
Generał dywizji.: 1944 r.
Generał brygady.: 1 grudnia 1924 r., ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 r.
Pułkownik.: 3 maja 1922 r., ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 r.
Podpułkownik.: 1 listopada 1916 r.
Major.: 6 listopada 1914 r.
Porucznik.: 29 września 1914 r.

Funkcje:

Członek Organizacji "Zarzewie".: 1909 r.
Członek Polskich Drużyn Strzeleckich.: ?? - ??
Służba w armii austriackiej.: 1911 - 1912 r.
Slużba w Legionach Polskich.: ?? - ??
Dowódca kompanii I Brygady Legionów.: ?? - ??
Dowódca batalionu I Brygady Legionów.: ?? - ??
Komendant Polskiej Organizacji Wojskowej.: lato 1915 - 1916 r.
Dowódca pułku I Brygady Legionów.: 1916 r.
Dowódca pułku II Brygady Legionów.: ?? - ??
Dowódca 2 Pułku Piechoty w Polskim Korpusie Posiłkowym.: ?? - ??
Szef sztabu II Korpusu Polskiego w Rosji.: ?? - ??
Dowódca 2 Pułku Piechoty w 4 Dywizji Strzelców Polskich.: ?? - ??
Wstępuje do Wojska Polskiego.: styczeń 1919 r.
Kierownik ekspozytury Naczelnego Dowództwa d.s. Powstania Śląskiego.: sierpień 1919 - ??
Dowódca II Brygady Legionów.: ?? - ??
Dowódca 2 Dywizji Piechoty Legionów.: ?? - ??
Studia w Wyższej Szkole Wojennej w Paryżu.: 1922 - 1923 r.
Zastępca szefa Administracji Armii d.s. uzbrojenia.: ?? - ??
Agent NKWD.: 1931 - ??
Doradca d.s. wojskowych w Sztabie Generalnym Gwardii Ludowej.: 1943 r.
Dowódca Armii Ludowej.: 1 stycznia - 21 lipca 1944 r.
Członek Prezydium Krajowej Rady Narodowej.: ?? - ??
Kierownik Resortu Obrony Narodowej PKWN.: 1944 - ??
Minister Obrony Narodowej.: 1944 - 1949 r.
Przewodniczący Komisji Bezpieczeństwa Państwowego.: 1946 - ??
Członek Rady Państwa.: 1949 - 1952 r.
Wiceprezes Narodowego Banku Polskiego.: 1956 - 1967 r.
Poseł do Krajowej Rady Narodowej i Sejm Ustawodawczy.: 1943 - 1952 r.

Opinie:

Notatki:

Syn Wojciecha Łyżwińskiego i Marii Buczek. Zaczął posługiwać się nazwiskiem Żymirski w 1913 roku, gdy jego brat zamordował kierownika księgarni Gebethner i Wolff. Po protestach rodziny Żymirskich zmodyfikował nazwisko na „Żymierski”. Urodzony w krakowskiej rodzinie inteligenckiej, ukończył studia prawnicze (Uniwersytet Jagielloński, Akademia Handlowa w Krakowie) oraz wojskowe (Wyższa Szkoła Wojenna we Francji, 1923 r.). Od 1909 r. w ruchu niepodległościowym.

W okresie 1911-1912 służył w armii austriackiej. Podczas I wojny światowej w Legionach, początkowo jako dowódca kompanii i batalionu I Brygady. Walczył m.in. pod Laskami i w okolicach twierdzy Dęblin, gdzie 23 października 1914 r., został ciężko ranny. Latem 1915 r., w stopniu majora był komendantem Polskiej Organizacji Wojskowej, od 1916 dowódcą pułków w I i II Brygadzie.

Od lipca 1917, po kryzysie przysięgowym w stopniu podpułkownika został dowódcą 2 pułku piechoty w Polskim Korpusie Posiłkowym. W lutym 1918 po traktacie brzeskim był inicjatorem buntu II Brygady Legionów i przebicia się jej przez front pod Rarańczą na Ukrainie. Następnie przekazał dowództwo tej formacji gen. Józefowi Hallerowi. Po przejściu frontu został szefem sztabu II Korpusu Polskiego w Rosji (w którego skład weszła II Brygada Legionów) w stopniu pułkownika. Po rozbrojeniu Korpusu przez Niemców po bitwie pod Kaniowem w maju 1918 służył na stanowiskach dowódczych w POW w Rosji. Był dowódcą 2 pułku piechoty w 4 Dywizji Strzelców Polskich.

W latach 1919 - 1920 uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej, gdzie objął odcinek frontu nad Berezyną pod Borysowem. Był dowódcą II Brygady, a następnie 2 Dywizji Piechoty Legionów. W latach 1922 - 1923 studiował w Wyższej Szkole Wojennej (franc. École Superieur de Guerre) w Paryżu, następnie odbył staż we francuskim Sztabie Generalnym.
1 grudnia 1924 r., w wieku 35 lat, został mianowany generałem brygady ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 i 2 lokatą w korpusie generałów. Wyznaczony na stanowisko zastępcy szefa Administracji Armii do spraw uzbrojenia, odpowiedzialnym za finanse – zakupy sprzętu wojskowego w Ministerstwie Spraw Wojskowych.

W czasie przewrotu majowego w 1926 stanął po stronie wojsk rządowych, po klęsce sił rządowych został aresztowany wraz z generałami Tadeuszem Rozwadowskim, Juliuszem Malczewskim i Włodzimierzem Zagórskim. Wkrótce jednak generałów przewieziono do wojskowego więzienia śledczego na Antokolu w Wilnie, podczas gdy Żymierskiego zamknięto w Warszawie.
W 1927 r., został skazany na 5 lat więzienia za nadużycia finansowe przy dostawach dla armii dokonywanych przez firmę "Protekta" (maski przeciwgazowe). Po zdegradowaniu i usunięciu z korpusu oficerów oraz pozbawieniu praw honorowych został aresztowany w 1927 r.

W roku 1931, po wyjściu z więzienia, zwerbował go do współpracy wywiad radziecki, któremu Żymierski przekazał wiele informacji na temat organizacji i wyszkolenia polskiego wojska, transakcji Ministerstwa Spraw Wojskowych we Francji. Zajmował się on również werbunkiem dla Sowietów agentów z korpusu oficerskiego Wojska Polskiego.
W 1937 r. kontakt z Żymierskim zerwano a on sam powrócił do Warszawy. Trzy lata później, czyli w 1940 r., ponownie oferował swoje usługi wywiadowi sowieckiemu, ale nie otrzymał odpowiedzi - do czasu. W 1942 r., Sowieci nawiązali z nim kontakt poprzez członka siatki NKWD Józefa Małeckiego "Sęka".

Początkowo Żymierski dostarczał Sowietom ogólnych informacji o polskim podziemiu. Usiłował też dostać się do polskich organizacji konspiracyjnych, by zdobywać konkretne informacje wywiadowcze. Jednak, jako przestępca kryminalny, nie został nigdzie przyjęty.
Według powojennych zeznań Józefa Światły "Rola" miał z polecenia swoich radzieckich mocodawców, nawiązać również kontakt z warszawskim Gestapo. Dopiero potem został przekazany do dyspozycji PPR.

Członek Gwardii Ludowej i Armii Ludowej. W roku 1943 doradca ds. wojskowych w Sztabie Głównym GL. Rok później mianowany generałem dywizji i naczelnym dowódcą Armii Ludowej. Od lipca 1944 r. generał broni.
Członek Prezydium KRN, od 1944 r. kierownik Resortu Obrony Narodowej PKWN, a w latach 1944-1949 minister obrony narodowej. 3 maja 1945 r. nadano mu stopień Marszałka Polski.

Jako przewodniczący Komisji Bezpieczeństwa Państwowego (od 1946) był współodpowiedzialny za prześladowania żołnierzy podziemia.
W latach 1949-1952 członek Rady Państwa, 1952-1955 więziony z powodów politycznych. Po rehabilitacji wiceprezes Narodowego Banku Polskiego (1956-1967). 1943-1952 poseł do KRN i na Sejm Ustawodawczy.

W ostatnich latach życia był m.in. członkiem Komitetu Centralnego PZPR (1981-1986) oraz członkiem Prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu (1981-1983). Zmarł w glorii chwały, jako ostatni dotychczas człowiek ze stopniem marszałkowskim. Honorowy Obywatel Lublina, Bydgoszczy, Chełmna i 17 innych miast.

Odznaczenia m.in.:

Krzyż Wielki Orderu Wojennego Virtuti Militari.
Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921 r.).
Krzyż Walecznych – czterokrotnie (1921, 1922).
Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (1946 r.).
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.
Order Budowniczych Polski Ludowej (1970 r.)
Order Krzyża Grunwaldu I klasy.
Order Sztandaru Pracy I klasy (1964 r.)
Krzyż Partyzancki (1946 r.)
Odznaka za Rany i Kontuzje (trzykrotnie).

Medal 30-lecia Polski Ludowej.
Medal 40-lecia Polski Ludowej.
Medal za Warszawę 1939-1945 (1946).
Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk.
Medal Zwycięstwa i Wolności 1945.
Medal „Za udział w walkach w obronie władzy ludowej”.
Medal Rodła.
Złoty Medal za Zasługi dla Obronności Kraju.
Medal im. Ludwika Waryńskiego.
Wielka Komandoria Amerykańskiej Legii Zasługi (wręczał generał Dwight Eisenhower).
Oficer Legii Honorowej (Francja).
Kawaler Legii Honorowej (Francja, zezwolenie Naczelnika Państwa w 1922).
Order Zwycięstwa (ZSRR, 1945).
Order Lenina (ZSRR).
Order Przyjaźni Narodów (ZSRR, 1973).
Medal 20-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945 (ZSRR).
Odznaka „25 lat Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR).
Medal 30-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945 (ZSRR).
Medal 40-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945 (ZSRR).
Order Białego Lwa I stopnia (CSSR).
Order Narodowego Bohatera Jugosławii.
Medal i dyplom honorowy Międzynarodowej Federacji Bojowników Ruchu Oporu (FIR).
Order Żelaznej Korony (Austro-Węgry, 1914).
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Korony Włoch.
Komandor Orderu Korony (Belgia).
Medal międzysojuszniczy „Médaille Interalliée”(zezwolenie Naczelnika Państwa w 1921).




powrót


© copyright 2005 - 2007, Radosław ""Butryk"" Butryński
Design by Scypion