Nr ISSN 2082-7431
Serwis Polska Podziemna
Dział "Postacie".
EFFERT, Edmund.



EFFERT, Edmund

Podpułkownik w stanie spoczynku.



Pseudonimy: „Jan”, „Janusz”, "Stefan Winiarski".

Urodzony: 21 listopada 1889 r., w Koronowie.

Zmarł: 7 czerwca 1944 r., w obozie w Żabikowie.



Promocje:

Podpułkownik.: 1 stycznia 1927 r.
Major.: 1922 r.
Kapitan.: 15 listopada 1919 r., ze starszeństwem z 1 sierpnia 1918 r.
Porucznik.:
Podporucznik.: 5 września 1918 r., ze starszeństwem z 1 sierpnia 1918 r.

Funkcje:

Uczestnik rocznego przeszkolenia w niemieckim 140 Pułku Piechoty.: 1 października 1912 - 1 października 1913 r.
Zmobilizowany do armii niemieckiej.: 22 sierpnia 1914 r.
Dowódca 12 Kompanii 3 Pułku Strzelców Wielkopolskich/57 Pułku Piechoty.: 24 kwietnia - 15 listopada 1919 r.
Dowódca III Batalionu 3 Pułku Strzelców Wielkopolskich/57 Pułku Piechoty.: 15 listopada 1919 - ??
Dowódca Batalionu Szturmowego 57 Pułku Piechoty.: 2 stycznia - 15 marca 1921 r.
Uczestnik kursu kwatermistrzowskiego 29 sierpnia - 6 listopada 1925 r.
Kwatermistrz 5 Pułku Piechoty.: 1926 - 1928 r.
Zastępca dowódcy 20 Pułku Piechoty.: 15 kwietnia 1928 - 1929 r.
Komendant Rejonowej Komisji Uzupełnień w Grodnie.: 1929 - 1931 r.
Komendant Rejonowej Komisji Uzupełnień w Bydgoszczy.: 1931 - 28 kwietnia 1934 r.
Przeniesiony w stan spoczynku.: 28 kwietnia 1934 r.
Aktywny działacz organizacji kombatanckich.: 1934 - 1939 r.
Współorganizator Tajnej Organizacji Konspiracyjnej (TOK).: ?? - ??
Komendant sieci Dywersji Pozafrontowej w Poznaniu.: 1939 r.
Członek "Korporacji Braterstwa Czołem Sikorskiemu" (KB CS).: maj - wrzesień 1939 r.
Uczestnik Obrony Warszawy.: wrzesień 1939 r.
Pełnomocnik Dowódcy Głównego Służby Zwycięstwu Polski na teren Poznańskiego.: ?? - ??
Komendant Rejonu 1 Poznań-miasto NOB.: 1941 - jesień 1943 r.
Komendant Rejonu 11 Poznań-Powiat NOB.: 1941 - jesień 1943 r.
Szef Wydziału Propagandy w Komendzie Narodowej Organizacji Bojowej w Poznaniu.: marzec 1942 - ??
Tytularny Komendant Wielkopolskiej Tajnej Organizacji Powstańców.: marzec 1942 - ??
Pełnomocnik Komendanta Okręgu Poznań AK w kwestii scalenia NOW i AK.: ?? - ??
Komendant Inspektoratu Rejonowego Poznań AK.: luty - marzec 1943 r.
Organizator zawiązków 57 Pułku Piechoty AK.: ?? - ??
Komendant Okręgu X Poznań Narodowych Sił Zbrojnych.: jesień 1943 r.

Opinie:

Notatki:

Syn Feliksa (prawnika) i Józefy z domu Jeske. W latach 1903-1910 uczęszczał do gimnazjum w Inowrocławiu, a od 1 października 1912 do 1 października 1913 r., odbył roczne przeszkolenie w niemieckim 140 pp. 22 sierpnia 1914 r., został zmobilizowany do armii niemieckiej i walczył na froncie zachodnim.
5 września 1918 r., otrzymał awans do stopnia podporucznika. Od 24 kwietnia 1919 r., był dowódcą 12 Kompanii w 3 Pułku Strzelców Wielkopolskich, przemianowanym 10 grudnia 1919 r., na 57 pp.
15 listopada 1919 r., został awansowany do stopnia kapitana służby stałej piechoty z starszeństwem z 1 sierpnia 1918. Od 15 listopada 1919 r., był dowódcą III Batalionu 3 Pułku Strzelców Wielkopolskich, potem 57 pp. Walczył na wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1920, gdzie wykazał się męstwem m. in. 23 maja 1920 r., pod Boguszewicami.

W okresie od 2 stycznia 1921 do 15 marca 1921 r., dowodził Batalionem Szturmowym 57 pp. Rozkazem personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 13/1922 został awansowany do stopnia majora służby stałej piechoty.
W okresie od 29 sierpnia do 6 listopada 1925 r., odbył kurs kwatermistrzowski. W latach 1926-1928 był kwatermistrzem 57 pp. 1 stycznia 1927 r., otrzymał awans do stopnia podpułkownika służby stałej (rozkaz personalny nr 3/1928). Od 15 kwietnia 1928 r., pełnił funkcję zastępcy dowódcy 20 pp.
W 1929 r., został przeniesiony na stanowisko Komendanta Rejonowej Komisji Uzupełnień Grodno, a w 1931 na stanowisko Komendanta RKU Bydgoszcz. 28 kwietnia 1934 r., został przeniesiony do dyspozycji dowódcy DOK. 31 lipca 1934 r., ze względów został przeniesiony w stan spoczynku. Zamieszkał w Poznaniu.

Od 1935 r., aktywnie działał w organizacjach kombatanckich. Trudnił się handlem zbożem. Brał udział w tajnych przygotowaniach obronnych sztabu DOK VII, był współautorem koncepcji powołania „Żelaznej Brygady” i „Rezerwowej Brygady”.
Uczestniczył także w powołaniu Tajnej Organizacji Konspiracyjnej (TOK), był komendantem planowanej Sieci Dywersji Specjalnej (Pozafrontowej) w Poznaniu. Od maja 1939 r., był członkiem „Korporacji Braterstwa Czołem Sikorskiemu” (KB CS).
Ze względów politycznych nie został powołany do służby we wrześniu 1939 r. 6 września udał się do Warszawy i brał udział w jej obronie. 29 września 1939 r., Dowódca Główny Służby Zwycięstwu Polski, gen. Michał Tokarzewski-Karszewicz zlecił mu organizowanie struktur SZP w Poznaniu. Jednak do realizacji tych zadań nie doszło, gdyż w niejasnych do dziś okolicznościach nawiązał kontakt organizacyjny z Narodową Organizacją Bojową.

W dniu 21 czerwca 1940 r., został aresztowany przez gestapo i po sześciomiesięcznym śledztwie zwolniony. Wysiedlony z rodziną z Poznania do Naramowic. W marcu 1942 r., nawiązał kontakt z Komendantem Okręgu Poznań NOW, por. Marianem Kwiatkowskim „Konradem”.
Przyjął tytularnie funkcję Komendanta Wielkopolskiej Tajnej Organizacji Powstańców. Jesienią 1942 r., prowadził pertraktacje z płk Henrykiem Kowalówką, Komendantem Okręgu AK Poznań w sprawie akcji scaleniowej.
Na przełomie lutego i marca 1943 r., pełnił funkcję Komendanta Inspektoratu Rejonowego Poznań. Jednocześnie zajmował się odtwarzaniem zawiązków 57 pp AK. Jesienią tego roku otrzymał nominację na Komendanta Okręgu X Poznańskiego Narodowych Sił Zbrojnych.

Zdekonspirowany przez agenta gestapo, został aresztowany ponownie w dniu 7 listopada 1943 r. Był wielokrotnie przesłuchiwany w Domu Żołnierza, w Forcie VII i w Żabikowie. Był także wywożony na konfrontacje do Łodzi. Zmarł z wycieńczenia i obrażeń odniesionych podczas brutalnych śledztw w dniu 7 czerwca 1944 r., w Żabikowie.

Żonaty z Teofilą z d. Goździejewska. Mieli syna Janusza.

Odznaczenia m.in.:

Virtuti Militari IV klasy,
Virtuti Militari V klasy,
Krzyż Walecznych (trzykrotnie),
Wielkopolski Krzyż Powstańczy.




powrót do spisu treści


© copyright 2005 - 2007, Radosław ""Butryk"" Butryński
Design by Scypion