NAKONIECZNIKOFF-KLUKOWSKI, Stanisław

Major służby stałej kawalerii.


Pułkownik Narodowych Sił Zbrojnych.


Pseudonimy: "Gryf", "Kiliński", "Kmicic", "Ordon", "Wujek", "Zan", "Zawisza".

Urodzony: 27 grudnia 1898 r., w Warszawie.

Zmarł: 18 października 1944 r., w Częstochowie.

Promocje:

Pułkownik.: 22 kwietnia 1944 r.
Podpułkownik.: 1943 r.
Major.: 19 marca 1939 r.
Rotmistrz.: 1 stycznia 1932 r.
Porucznik.: 15 luty 1923 r., ze starszeństwem z 1 lipca 1921 r.
Podporucznik.: 17 kwietnia 1921 r.
Podchorąży.: styczeń 1920 r.
Wachmistrz.: październik 1919 r.
Kapral.: luty 1919 r.

Funkcje:

Ochotnik w oddziale kawalerii mjr Czesława Bystrama.: ?? - ??
Wstąpił w szeregi Wojska Polskiego.: listopad 1918 r.
Zastępca adiutanta 13 Dywizji Piechoty.: styczeń - kwiecień 1920 r.
Dowódca plutonu w 4 Pułku Strzelców Konnych.: kwiecień 1920 - ??
Uczestnik kursu dowodzenia oficerów przy DOK IX w Brześciu.: ?? - ??
Uczestnik kursu w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu.: 1924 r.
Komendant szkoły podoficerskiej w 2 Pułku Strzelców Konnych.: ?? - ??
Adiutant 2 Pułku Strzelców Konnych.: ?? - ??
Oficer placu 2 Pułku Strzelców Konnych w Hrubieszowie.: ?? - ??
Instruktor wychowawca w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu.: 1 stycznia 1930 - październik 1932 r.
Dowódca 2 plutonu, 2 Szwadronu Szkolnego Szkoły Podchorążych Kawalerii (Grudziądz).: 1 stycznia 1930 - październik 1932 r.
Dowódca 5 Szwadronu KOP "Żurno", Batalionu KOP "Bereźne", Pułk KOP "Sarny".: 14 października 1931 - lipiec 1937 r.
Uczestnik kursu techniczno-strzeleckiego w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie.: 5 lipca 1937 - ??
Uczestnik kursu unifikacyjno-doskanalającego w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie.: 5 lipca 1937 - ??
Dowódca Szwadronu KOP "Stołpce", Pułk KOP "Snów".: ?? - sierpień 1939 r.
Dowódca kawalerii dywizyjnej w 2 Dywizji Piechoty, Armia "Łódź".: sierpień - wrzesień 1939 r.
Dowódca oddziału kawalerii w Grupie Kawalerii gen. Andersa.: wrzesień 1939 r.
Zaprzysiężony w szeregi Związku Walki Zbrojnej.: 1940 r.
Zastępca terenowy Komendanta Podokręgu Północne Mazowsze, Okręgu Warszawa-Województwo ZWZ.: ?? - ??
Komendant Inspektoratu III Podokręgu Północne Mazowsze ZWZ.: marzec - październik 1941 r.
Komendant Inspektoratu II Podokręgu Północ, Obszar Warszawa ZWZ-AK.: październik 1941 - maj 1942 r.
P. o. Dowódcy Narodowych Sił Zbrojnych-Związku Jaszczurczego.: 22 kwietnia - 24 lipca 1944 r.
Zastępca Komendanta NSZ-ZJ.: 24 lipca - 18 października 1944 r.
Wyznaczony na Dowódcę Grupy Operacyjnej Nr 1 NSZ-ZJ.: 24 lipca 1944 r.
Dowódca oddziału NSZ operującego w rejonie Filharmonii Warszawskiej (Śródmieście).: 14 sierpnia 1944 - ??
Komendant Główny NSZ-ZJ.: 18 października 1944 r.

Opinie:

Notatki:

Syn Bolesława i Marceli z domu Klukowskiej. Uczęszczał do I Państwowej Szkoły Realnej w Warszawie, a następnie do Szkoły Realnej Witolda Wróblewskiego w Warszawie. Jako uczeń 7 klasy zgłosił się ochotniczo do oddziału kawalerii mjr Czesława Bystrama. Brał udział w walkach na froncie wschodnim.
W listopadzie 1918 r., rozpoczął służbę w Wojsku Polskim. Od stycznia 1919 r., służył w 3 Pułku Ułanów. Walczył na froncie wschodnim m. in. w armii gen. Józefa Hallera.

Od lutego 1919 w służył stopniu kaprala, a od października tego roku w stopniu wachmistrza. Od stycznia 1920 r., jako podchorąży był zastępcą adiutanta 13 DP.
Od kwietnia 1920 r., był dowódcą plutonu w 4 Pułku Strzelców Konnych. Poważnie ranny w nogi, w dniu 5 września 1920 r., w potyczce pod Werbkowcami, przebywał w szpitalach wojskowych w Lublinie i w Warszawie.
17 kwietnia 1921 r., został awansowany do stopnia podporucznika służby stałej kawalerii. Po ukończeniu kursu doskonalenia oficerów przy DOK IX w Brześciu, awansowany w dniu 15 lutego 1923 r., do stopnia porucznika służby stałej kawalerii ze starszeństwem z 1 lipca 1921 r. W roku 1924 ukończył z wynikiem dobrym kurs w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu.

Następnie służył w 2 Pułku Strzelców Konnych, gdzie był komendantem szkoły podoficerskiej, potem adiutantem pułku i oficerem placu w Hrubieszowie. Od 1 stycznia 1930 r., pełnił służbę w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu jako instruktor wychowawca i dowódca 2 plutonu w 2 szwadronie szkolnym Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii.
1 stycznia 1932 r., został awansowany do stopnia rotmistrza służby stałej kawalerii. Z dniem 14 października 1932 r., został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza z przydziałem na stanowisko dowódcy 5 szwadronu KOP "Żurno", Batalionu KOP "Bereźne", stacjonującego w folwarku Żurno pow. Kostopol na Wołyniu.

5 lipca 1937 r., został skierowany na kurs techniczno-strzelecki i unifikacyjno-doskonalający w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. Po ukończeniu kursu mianowany dowódcą Szwadronu KOP "Stołpce" w pułku KOP "Snów", którym dowodził do mobilizacji w 1939 r.
19 marca 1939 r., otrzymał awans do stopnia majora służby stałej kawalerii. Po ogłoszeniu mobilizacji został przeniesiony na stanowisko dowódcy kawalerii dywizyjnej w 2 DP Leg., działającej w składzie Armii "Łódź". Przeszedł cały szlak bojowy tej jednostki.
Brał udział w obronie Modlina, potem został przydzielony ze swoim oddziałem do Grupy Kawalerii gen. Władysława Andersa. W czasie walk jego oddział został rozbity na przedpolach Warszawy.

Wzięty do niewoli niemieckiej, w październiku 1939 r., zbiegł do Warszawy. Czynny w konspiracji ZWZ od 1940 r. Początkowo pełnił jednocześnie dwie funkcje: zastępcy terenowego Komendanta Podokręgu "Północne Mazowsze" oraz w okresie od marca do października 1941 r., komendanta Inspektoratu III tego Podokręgu.
W skład dowodzonego przez niego Inspektoratu wchodziły Obwody : Pułtusk, Maków, Ostrołęka.
W okresie od października 1941 do maja 1942 r., był z kolei Komendantem Inspektoratu II, w skład którego weszły Obwody: Ciechanów, Mława, Działdowo, Płońsk i Przasnysz.
Jako terenowy zastępca Komendanta Podokręgu wykazywał duży talent organizacyjny i zdolności dowódcze, doprowadzając do scalenia z AK większość organizacji konspiracyjnych działających na podległym mu terenie. Faktycznie kierował całą pracą konspiracyjną, bowiem Komendant Podokręgu ppłk Tabaczyński przebywał na stałe w Warszawie, a z terenem kontaktował się za pośrednictwem kurierów.

Latem 1942 doszło do konfliktu ze wspomnianym ppłk Tabaczyńskim, który nie reagował na jego interwencje w sprawie kuriera Zielińskiego. Jak się miało wkrótce okazać Zieliński był bardzo skutecznym agentem Gestapo, który doprowadził do masowych aresztowań żołnierzy AK z tego terenu. W związku z brakiem reakcji ze strony dowództwa, ten cieszący się dużym uznaniem wśród żołnierzy oficer przeszedł do Narodowych Sił Zbrojnych, pociągając za sobą część sztabu Podokręgu i większą część żołnierzy z terenu.
W strukturach NSZ objął z miejsca funkcję Komendanta Okręgu II NSZ Mazowsze-Północ i Okręgu XIII Białystok. W roku 1943 otrzymał awans do stopnia podpułkownika Narodowych Sił Zbrojnych. Za powyższe został skazany przez WSS Obszaru Warszawskiego AK na karę śmierci.
Aktywnie działając zorganizował łącznie dwadzieścia Komend Powiatowych NSZ i uruchomił kursy Szkół Podchorążych, dbając o poziom ich wyszkolenia.

Jesienią 1943 r., Dowództwo NSZ utworzyło Inspektorat Północny, złożony z dwóch dowodzonych przez niego Okręgów (II i XII) i mianowało go pełniącym obowiązki Komendanta tego Inspektoratu.
7 marca 1944 r., doszło do podpisania umowy scaleniowej pomiędzy NSZ a AK. Na tym tle powstały kontrowersje w niejednolitym dowództwie NSZ oraz w Prezydium Tymczasowej Narodowej Rady Politycznej, które było zwierzchnim organem politycznym Narodowych Sił Zbrojnych. Sytuację skomplikowała dodatkowo śmierć dotychczasowego Dowódcy NSZ płk dypl. Tadeusza Kurcyusza "Żegoty" w dniu 22 kwietnia 1944 r.
W łonie TNRP doszło do swoistego zamachu stanu, kiedy to grupa jego członków wywodząca się z ONR ogłosiła rozwiązanie TNRP, w jej miejsce powołując początkowo pozastatutową Komisję Polityczną, przemianowaną wkrótce na Radę Polityczną. Komisja Polityczna ogłosiła rozkazy Dowództwa NSZ,w którym płk "Żegota" zwolnił jakoby dotychczasowego szefa sztabu NSZ (płk Białkowskiego "Tuwara"). Natomiast w dniu 22 kwietnia 1944 r., czyli w dniu swojej śmierci miał jakoby powierzyć "Kmicicowi" Dowództwo NSZ.
W tym samym dniu Rada Polityczna awansowała go do stopnia pułkownika NSZ i zatwierdziła go na stanowisku Dowódcy NSZ.

Odtąd rozłam w Narodowych Siłach Zbrojnych stał się faktem, bowiem po śmierci "Żegoty" gen. Tadeusz Komorowski wyznaczył p. o. Pełnomocnika Dowódcy AK do Spraw NSZ wspomnianego już, dotychczasowego szefa sztabu NSZ, płk "Tuwara".
"Tuwar", który początkowo nominację tą przyjął, pod naciskiem wspomnianej Rady Politycznej zrzekł się tej funkcji już następnego dnia. 6 maja 1944 r., Komendant Główny AK powierzył omawianą funkcję płk Albinowi Rakowi "Lesińskiemu", zatwierdzając go formalnie w dniu 6 czerwca 1944 r.
Od tego czasu funkcjonowały już dwa Dowództwa NSZ, które próbowały podporządkować sobie całość struktur tej organizacji.

Jako zawodowy wojskowy nie uczestniczył w wewnętrznych rozgrywkach politycznych. Od 10 lipca 1944 r., przebywał na terenie V Okręgu NSZ, gdzie przeprowadzał inspekcję tamtejszych oddziałów partyzanckich, zgrupowanych w ramach 204 Pułku Piechoty NSZ. Wkrótce został odwołany do Warszawy. 24 lipca 1944 r., został przesunięty na stanowisko zastępcy Komendanta NSZ i mianowany Dowódcą Grupy operacyjnej nr 1, tworzonej zgodnie z planami sztabu Narodowych Sił Zbrojnych. Funkcji tej jednak nigdy nie objął.
Po wybuchu Powstania przebywał w Warszawie. Podporządkował się płk Spirydionowi Koiszewskiemu "Stanisławowi Toporowi" Komendantowi Okręgu Warszawskiego NSZ-AK, a 14 sierpnia 1944 r., zameldował się u Komendanta Powstania gen. Chruściela, z którego polecenia objął dowództwo doraźnie utworzonego oddziału NSZ. Po upadku powstania w październiku 1944 r., nie poszedł do niewoli i wydostał się z Warszawy wraz z ludnością cywilną.

Przedostał się do Częstochowy, gdzie skupiała się w tym czasie większość kierownictwa polskiego podziemia, w tym i NSZ. Prawdopodobnie chciał przeforsować w Radzie Politycznej NSZ-ZJ podporządkowanie się Armii Krajowej. Zamierzał zreorganizować też Brygadę Świętokrzyską NSZ, wyznaczając na jej dowódcę kpt. Włodzimierza Żabę"Żniwiarza". W dniu 18 października 1944 r., odbyło się spotkanie Rady Politycznej, podczas którego został mianowany Komendantem Głównym NSZ.
Tego dnia wieczorem przebywał w mieszkaniu "Żniwiarza" przy ul. Bocianiej 1 w Częstochowie, gdzie po godzinie 19.00 został zamordowany wraz z kpt.Żabą. Jednym ze sprawców morderstwa był Otmar Wawrzkowicz "Oleś" członek Rady Politycznej.

Pochowany na cmentarzu w Częstochowie pod fałszywym nazwiskiem w grobie rodzinnym Żabów. Początkowo w meldunkach wywiadu NSZ rozpowszechniano wersję, że zginął z ręki AK, potem, że w wyniku zamachu AL.
Kiedy prawda zaczęła wychodzić na jaw, z czasem Rada Polityczna rozpowszechniła wersję, że nawiązał on kontakt z Armią Ludową i miał zamiar podporządkować NSZ wpływom PKWN i w związku z tym został zlikwidowany za zdradę. Do lat osiemdziesiątych funkcjonowała w obiegu wersja, że został zlikwidowany przez wywiad AL. Był żonaty z Zoją z Rydwanów, z którą miał syna Henryka (ur. w 1925 r.), żołnierza NSZ.

Odznaczenia m.in.:

Virtuti Militari V klasy.
Krzyż Walecznych.
Złoty Krzyż Zasługi.