Nr ISSN 2082-7431
Serwis Polska Podziemna
Dział "Postacie".
SANOJCA, Antoni.



Inż. SANOJCA, Antoni

Pułkownik służby stałej piechoty.



Pseudonimy: "Cis", "Knapik", "Kortum", "Marian", "Skaleń".

Urodzony: 4 czerwca 1899 r. w Rzeszowie.

Zmarł: 25 lipca 1990 r., w Warszawie.


Promocje:

Pułkownik.: 1944 r.
Podpułkownik.: 1940 r.
Major.:

Funkcje:

Służba w 6 Pułku Piechoty Legionów Polskich.: 1915 - 1917 r.
Uczestnik kursu oficerskiego w Dęblinie.: 1916 - 1917 r.
Służba w austriackim 18 Batalionie Strzelców (północne Węgry, Ukraina).: lipiec 1917 - lipiec 1918 r.
Członek Polskiej Organizacji Woskowej.: lipiec 1918 - ??.
Instruktor w 4 Dywizji Strzelców Polskich.: ?? - ??
Adiutant XIX Brygady Piechoty.: 1920 - ??
Służba w 26 Pułku Piechoty.: 1926 - ??
Dowódca batalionu w 78 Pułku Piechoty.: 1936 - 1938 r.
Dowódca III Batalionu w 40 Pułku Piechoty Dzieci Lwowskich.: 1938 - wrzesień 1939 r.
Dowódca pododcinka "Wola" obrony Warszawy.: wrzesień 1939 r.
Współorganizator i szef Oddziału I (Organizacyjnego) Dowództwa Głównego Służby Zwycięstwu Polski.: wrzesień 1939 - styczeń 1940 r. (?)
Szef Oddziału I Organizacyjnego Komendy Okupacji Niemieckiej.: styczeń - czerwiec 1940 r.
Szef Oddziału I Organizacyjnego Komendy Głównej ZWZ.: czerwiec 1940 - luty 1942 r.
Szef Oddziału I Organizacyjnego Komendy Głównej Armii Krajowej.: luty 1942 - 12 lipca 1944 r.
Zastępca Szefa Sztabu KG AK do spraw organizacyjnych.: 13 lipca 1944 - ??
Szef komórki KG AK pod krpyptonimem "Iko", zajmującej się organizacją komórek pracy podziemnej w obozach jenieckich i obozach pracy na terenach okupowanych i w III Rzeszy.: ?? - ??
Pełnomocnik Komendy Głównej AK w kontaktach z Szarymi Szeregami.: ??
Zastępca dowódcy Grupy "Północ" (Powstanie Warszawskie).: sierpień 1944 r.
Więzień Oflagu II C Woldenberg.: październik 1944 - ??.
Komendant Obszaru Południowo-Zachodniego Delegatury Sił Zbrojnych.: kwiecień 1945 - ??
Prezes Obszaru Południe organizacji Wolność i Niezawisłość.: ?? - ??

Opinie:

Notatki:

Syn Józefa nauczyciela gimnazjalnego i Marii z domu Szulc.
Żołnierz Legionów Polskich, do których wstąpił w Piotrkowie w roku 1915. Od maja 1916 r., w stopniu kaprala. W sierpniu 1916 r., został ciężko ranny, leczył się przez 3 miesiące. Na przełomie 1916/1917 r., ukończył kurs oficerski w Dęblinie.
Po kryzysie przysięgowym, w listopadzie 1917 r., został wcielony do armii austriackiej. Służył w stopniu kaprala w 18 Batalionie Strzelców w północnych Węgrzech i na Ukrainie.

15 lipca 1918 r., zdezerterował z austriackiej armii i przez ponad miesiąc działał w POW w Kijowie, potem został delegowany do 4 Dywizji Strzelców Polskich jako instruktor. Od 1919 r., był dowódcą plutonu w 13 Pułku Strzelców Polskich, a następnie pełnił funkcję adiutanta II batalionu w 28 Pułku Strzelców, biorąc udział w walkach z Armią Czerwoną w Odessie i Besarabii.
W czerwcu 1919 r., wrócił z dywizją do kraju. Walczył z Ukraińcami w Małopolsce Wschodniej, potem w wojnie polsko-sowieckiej m.in. na Wileńszczyźnie, pod Grodnem, na Mazowszu m.in. w obronie Warszawy i na Wołyniu. Od 1920 pełnił funkcję adiutanta XIX Brygady Piechoty.

W 1921 r., został odkomenderowany na studia, na Politechnice Lwowskiej, które ukończył w 1926 r., otrzymując tytuł inżyniera. Od 1926 r., służył w 26 Pułku Piechoty, od 1936 dowodził batalionem 78 Pułku Piechoty, zaś od 1938 r., III Batalionem 40 Pułku Piechoty Dzieci Lwowskich.
We wrześniu 1939 r., m. in. dowódca odcinka "Wola", podczas obrony Warszawy. Był jednym z pierwszych oficerów, zaprzysiężonych w szeregi Służby Zwycięstwu Polski. Po złożeniu ślubowania otrzymał nominację na szefa Oddziału I (Organizacyjnego) Dowództwa Głównego SZP.

Jako szef Oddziału I KG AK był m.in. głównym organizatorem procesów scaleniowych Armii Krajowej z innymi organizacjami podziemnymi, a także pełnomocnikiem jej dowództwa w kontaktach z podziemnym harcerstwem (Szarymi Szeregami).
Podczas Powstania Warszawskiego był zastępcą dowódcy został cięŻko ranny w rękę i nogę. Po ustaniu walk w stolicy, dostał się do niewoli.

W pierwszej połowie lutego 1945 r., nawiązał kontakt z Komendantem Głównym AK gen. Leopoldem Okulickim, który utrzymał aż do aresztowania "Niedźwiadka".
W połowie kwietnia 1945 r., otrzymał z rąk płk. Rzepeckiego nominację na Komendanta Obszaru Południowego Delegatury Sił Zbrojnych, obejmującego tereny województw: krakowskiego, rzeszowskiego, górnośląskiego, dolnośląskiego.
Wspólnie z Rzepeckim zredagował deklarację ideową organizacji WiN pt.: "O Wolność Obywatela i Niezawosłość Państwa - wytyczne ideowe".

W pierwszych dniach września 1945 r., jako Komendant Obszaru Poudniowego, brał udział w zebraniu konspiracyjnym, zorganizowanym w Warszawie, na którym powołano organizację "Wolność i Niezawisłość".
Po utowrzeniu WiN, jako Prezes Obszaru Południowego, był organizatorem jej struktur na terenach południowej Polski.
Aresztowany 5 listopada 1945 r., na dworcu kolejowym w Łodzi, został przewieziony do Warszawy.

Wyrokiem WSR w Warszawie z 3 lutego 1947 r., skazany został na łączną karę 6 lat więzienia. Decyzją z dnia 5 lutego 1947 r., Prezydent RP skorzystał z prawa łaski i darował mu karę w całości. Ponownie więziony w latach 1949 - 1953.
Po uwolnieniu był pracownikiem Departamentu Budownictwa MON. Od 1973 r., przebywał na emeryturze. W 1988 r., odmówił przyjęcia od władz komunistycznych, awansu do stopnia generała brygady. Zmarł 25 lipca 1990 r., w Warszawie.

Odznaczenia m.in.:

Krzyż Virtuti Militari V klasy.
Krzyż Virtuti Militari IV klasy.
Krzyż Niepodleglości.:
Krzyż Walecznych (4-krotnie).




powrót.


© copyright 2005 - 2007, Radosław ""Butryk"" Butryński
Design by Scypion