Nr ISSN 2082-7431
Serwis Polska Podziemna
Dział "Postacie".
STEMPKOWSKI, Michał.


STEMPKOWSKI, Michał

Pułkownik służby stałej kawalerii.



Pseudonimy: „Barbara”, „Grzegorz” vel Edward Kaczkowski.

Urodzony: 20 września 1896 r., w Owadnie, powiat Włodzimierz Wołyński.

Zmarł: 21 lipca 1988 r., w Warszawie.


Promocje:

Pułkownik.: 3 maja 1944 r.
Podpułkownik.: 19 marca 1939 r.
Major.: 1 stycznia 1932 r.
Rotmistrz.: 1922 r., ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 r.
Porucznik.: 1 lipca 1920 r.
Podporucznik.:

Funkcje:

Wcielony do armii rosyjskiej.: 1 sierpnia 1914 r.
Służba w 12 Pułku Ułanów armii rosyjskiej.: sierpień 1914 - ??
Służba w 3 Pułku Ułanów I Korpusu Polskiego na Wschodzie.: listopad 1917 - czerwiec 1918 r.
Działacz Polskiej Organizacji Wojskowej w Kielcach.: 1918 r.
Wcielony wraz ze swoim oddziałem kawalerii do Wojska Polskiego.: listopad 1918 r.
Służba w 1 Pułku Szwoleżerów.: 1919 - 30 września 1923 r.
Przeniesiony do rezerwy.: 30 września 1923 r.
Wraca do służby czynnej.: 1928 r.
Kwatermistrz w 1 Pułku Szwoleżerów (Warszawa).: 1928 - 1934 r.
Zastępca dowódcy 4 Pułku Strzelców Konnych (Płock).: 1934 - wrzesień 1939 r.
Zaprzysiężony w szeregi Służby Zwycięstwu Polski.: październik 1939 r.
Organizator struktur SZP na Lubelszczyźnie.: listopad 1939 - styczeń 1940 r.
Komendant Inspektoratu Rejonowego Środkowego/Inspektoratu Lublin, Okręg Lublin ZWZ-AK.: kwiecień/maj 1941 - wrzesień 1942 r.(aresztowany).
Komendant Okręgu Łódź AK.: grudzień 1942 - styczeń 1945 r.

Opinie:

Notatki:

Syn Jana i Wandy z domu Kaczkowskiej. Uczęszczał do szkoły ludowej potem do gimnazjum. Po wybuchu I wojny światowej, w dniu 1 sierpnia 1914 r., został wcielony do armii rosyjskiej z przydziałem do 12 Pułku Ułanów, w którego szeregach uczestniczył w walkach z Austriakami na froncie wschodnim. Od listopada 1917 r., służył w 3 Pułku Ułanów walczącego w składzie I Polskiego Korpusu na Wschodzie. W czerwcu 1918 r., po rozwiązaniu korpusu powrócił do Polski. Przebywał wówczas w Kielcach, gdzie działał aktywnie w POW. Brał udział w rozbrajaniu Austriaków w Kielcach. Następnie zorganizował oddział kawalerii, który został jesienią 1918 r., włączony do Wojska Polskiego.
Brał udział w walkach z Ukraińcami w Małopolsce, potem w latach 1919 - 1920 w szeregach 1 Pułku Szwoleżerów, w wojnie polsko-bolszewickiej. W sierpniu 1920 r., w czasie walk na przedpolach Warszawy został ranny.

Do września 1920 r., uczestniczył w walkach na froncie północnym, następnie do października tego roku w walkach na Wołyniu. 1 lipca 1920 r., został awansowany do stopnia porucznika służby stałej kawalerii. Po wojnie służy nadal w 1 Pułku Szwoleżerów w Warszawie. Zweryfikowany w 1922 r., przez Ministerstwo Spraw Wojskowych w stopniu rotmistrza ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 r.
Z dniem 30 września 1923 r., na własną prośbę został przeniesiony do rezerwy. Następnie do 1928 r., prowadził własne gospodarstwo rolne. Do służby wojskowej powrócił w 1928 r., z przydziałem do 1 Pułku Szwoleżerów w Warszawie. 1 stycznia 1932 r., został awansowany do stopnia majora służby stałej kawalerii. W latach 1928 - 1934 pełnił funkcję kwatermistrza 1 Pułku Szwoleżerów.
W 1934 r., został przeniesiony na stanowisko zastępcy dowódcy 4 Pułku Strzelców Konnych w Płocku. 19 marca 1939 r., awansowany do stopnia podpułkownika służby stałej kawalerii.

W Wojnie Obronnej 1939 r., uczestniczył na stanowisku zastępcy dowódcy 4 psk., walczącego w składzie Nowogródzkiej Brygady Kawalerii. Walczył z wrogiem na szlaku bojowym prowadzącym przez Działdowo, Mławę, Płock, Modlin, Kampinos, Mińsk Mazowiecki, Garwolin, potem na Lubelszczyźnie w rejonie Łącznej, Krasnobrodu, gdzie Brygada, w dniu 23 września została rozbita. Uniknął wtedy niewoli i w październiku 1939 r., przedostał się do Warszawy, gdzie podjął działalność konspiracyjną. Od października 1939 r., był zaprzysiężonym członkiem najpierw Służby Zwycięstwu Polski, a następnie Związku Walki Zbrojnej.
Po spotkaniu ze znanym mu ze służby w 1 Pułku Szwoleżerów pułkownikiem dypl. Januszem Albrechtem, szefem Oddziału III Dowództwa Głównego SZP, został skierowany, pod koniec listopada 1939 r., na Lubelszczyznę z zadaniem zorganizowania na tym terenie struktur konspiracyjnych SZP. Początkowo mieszkał w majątku Tarnowskich w Zaklikowie, a następnie w majątku Stojszyn, powiat janowski, gdzie był oficjalnie zatrudniony jako rządca.

Wiosną 1941 r., Komendant Okręgu ZWZ Lublin, płk Ludwik Bittner „Halka”, powierzył mu funkcję Komendanta Inspektoratu Rejonowego Środkowego/Inspektoratu Lublin Okręgu Lublin ZWZ-AK. Przebywał wówczas w Lublinie i był oficjalnie zatrudniony w Zarządzie Mienia Pożydowskiego, gdzie zameldował się jako były oficer Landwehry. Odbudowywał struktury inspektoratu rozbite aresztowaniami przeprowadzonymi na przełomie 1940 i 1941 r. Prowadził aktywną działalność konspiracyjną.
We wrześniu 1942 r., został zatrzymany przez gestapo pod zarzutem ucieczki z obozu. W październiku tego roku, po zwolnieniu z więzienia opuścił Lublin. Do grudnia 1942 r., przebywał w dyspozycji KG AK.
W grudniu 1942 r., został mianowany przez Komendanta Głównego AK, Komendantem Okręgu Łódź AK. W styczniu 1943 r., przybył na teren okręgu, gdzie występował pod pseudonimem „Grzegorz” i przybranym nazwiskiem Edward Kaczkowski. W czasie sprawowania swej funkcji prowadził aktywną działalność konspiracyjną. Inicjował powstanie oddziałów partyzanckich AK oraz akcji dywersyjno-sabotażowych.

3 maja 1944 r., został awansowany przez KG AK do stopnia pułkownika służby stałej kawalerii. Wśród podwładnych posiadał duży autorytet i cieszył się uznaniem żołnierzy. Okręgiem kierował do rozwiązania AK, w dniu 19 stycznia 1945 r. 25 stycznia wydał rozkaz o rozwiązaniu AK na terenie Okręgu Łódź. Na początku marca został wraz z swymi współpracownikami aresztowany przez NKWD i uwięziony w łódzkim więzieniu NKWD.
Po ciężkich przesłuchaniach został przez NKWD przekazany do dyspozycji WUBP Łódź i osadzony w więzieniu przy ul. Kopernika. Po kilkumiesięcznych brutalnych przesłuchaniach w dniu 24 sierpnia 1945 r., skazany przez WSO Łódź, sygnatura akt 0-541/45 pod przewodnictwem kpt. Romana Vogla, na karę 10 lat więzienia. Więziony od września 1945 r., w CWK Wronki pod nazwiskiem Edward Kaczkowski.

W wyniku szeregu interwencji żony Marii u Roli-Żymierskiego, tenże przedłożył akta Bolesławowi Bierutowi, który dał "Roli" wolną rękę. W efekcie nakazano warunkowe zawieszenie kary na okres dwóch lat. Dzięki temu 30 października 1945 r., został zwolniony z więzienia. Po wojnie mieszkał w Warszawie. Przewodził środowisku żołnierzy AK z Okręgu Łódź.
Po 1956 r., wszedł w skład Rady Głównej ZBOWiD. Zajmował się wówczas przyznawaniem należnych awansów i odznaczeń dla żołnierzy AK. Jego dom w Warszawie przy ul. Pl. Inwalidów 4/6/8 m.45 był zawsze otwarty dla wszystkich ludzi, związanych z podziemiem okupacyjnym AK, dla których znajdował ciepłe słowa. Stąd wziął się jego przydomek Tata.

Zmarł 21 lipca 1988 r., w Warszawie. Pochowany na cmentarzu cywilnym na Powązkach, żegnany przez rzesze swych podwładnych i towarzyszy broni w asyście kompanii honorowej Wojska Polskiego. Jego syn Jan został zamordowany przez UB za działalność niepodległościową. Żonaty z Marią z domu Kugler.

Po powstaniu ŚŻŻAK czyniono starania o mianowanie go na stopień generała brygady.

Odznaczenia m.in.:

Virtuti Militari IV klasy,
Virtuti Militari V klasy, nr 1 388 (1920 r.)
Krzyż Walecznych (pięciokrotnie),
Srebrny Krzyż Zasługi,
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami,
Krzyż Armii Krajowej,
Medal Wojska,
Medal za Wojnę 1919 - 1921.




powrót.


© copyright 2005 - 2007, Radosław ""Butryk"" Butryński
Design by Scypion