Nr ISSN 2082-7431
Serwis Polska Podziemna
Dział "Postacie".
SAWICKI, Anatol.


SAWICKI, Anatol

Podpułkownik służby stałej artylerii



Pseudonimy: „Cybulski”, „Chopin”, „Dąb”, „Józef”, „Konar”, „Kordecki”, „Korona”, „Kowalski”, „Mars”, „Matejko”,„Młot”, „Siwy”, „Tarcza”, „Wiktor”, vel Anatol „Dębski vel Jerzy Zarębski.

Urodzony: 14 października 1897 r., w Berdyczowie.

Zmarł: w nocy z 9 na 10 sierpnia 1948 r., we Wrocławiu.


Promocje:

Podpułkownik.: 15 grudnia 1945 r.
Major.: 11 listopada 1943 r.
Kapitan.: 1 stycznia 1936 r.
Porucznik.: 31 sierpnia 1926 r.
Podporucznik.: 31 sierpnia 1924 r.

Funkcje:

Służba w 48 Zapasowym Pułku Piechoty armii rosyjskiej.: 20 sierpnia 1916 - 13 marca 1918 r.
Służba w 1 Pułku Inżynieryjnego I Korpusu Polskiego w Rosji.: ?? - 20 maja 1918 r.
Członek Polskiej Organizacji Wojskowej w Kijowie.: ?? - 7 listopada 1918 r.
Wstępuje w szeregi Wojska Polskiego.: 11 listopada 1918 r.
Służba w zbrojowni Twierdzy Modlin.: listopad 1918 - luty 1919 r.
Słuchacz 1 Szkoły Podoficerów Artylerii w Rembertowie.: ?? - 27 lipca 1919 r.
Służba w 10 Pułku Artylerii Konnej.: ?? - 30 września 1922 r.
Elew Szkoły Oficerskiej dla Podoficerów w Bydgoszczy.: październik 1922 - 31 sierpnia 1924 r.
Dowódca plutonu w 22 Pułku Artylerii Polowej (Przemyśl).: sierpień 1924 - ??
Dowódca baterii w 22 Pułku Artylerii Polowej.: ?? - ??
Adiutant dowódcy dywizjonu w 22 Pułku Artylerii Polowej.: ?? - ??
Oficer materiałowy 22 Pułku Artylerii Polowej.: ?? - 26 marca 1931 r.
P.o. dowódcy baterii w 28 Pułku Artylerii Polowej (Zajezierze k/Dęblina).: 26 marca 1931 - ??
Adiutant 28 Pułku Artylerii Polowej.: ?? - ??
Dowódca Dywizjonu Artylerii w Ośrodku Zapasowym 28 Pułku Artylerii Lekkiej.: ?? - wrzesień 1939 r.
Zaprzysiężony do Związku Walki Zbrojnej.: połowa 1940 r.
Komendant Obwodu Krasnystaw ZWZ-AK.: maj 1941 - maj 1942 r.
Komendant Inspektoratu Rejonowego Chełm AK.: maj - październik 1942 r.
Komendant Inspektoratu Rejonowego Południe (Bóbrka)Okręg Lwów AK.: styczeń 1943 - sierpień 1944 r.
Dowódca Zgrupowania "Wschód" 5 Dywizji Piechoty AK.: 1944 r.
P.o. Komendanta Okręgu Lwów "Nie".: sierpień 1944 - grudzień 1945 r.
Prezes Eksterytorialnego Okręgu Lwów "Nie".: początek 1946 - 16 marca 1948 r.

Opinie:

Notatki:

Syn Leona (architekta) i Teresy z domu Bayer. W latach 1907 - 1913 uczył się w gimnazjum w Odessie. W okresie od 20 sierpnia 1916 do 13 marca 1918 r., służył w 48 Zapasowym Pułku Piechoty armii rosyjskiej, następnie do 20 maja 1918 r., w 1 Pułku Inżynieryjnym I Korpusu Polskiego w Rosji. Do 7 listopada 1918 r., był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej w Kijowie. Od 11 listopada 1918 r., służył w odrodzonym Wojsku Polskim.
Do 7 lutego 1919 r., pełnił służbę w zbrojowni twierdzy Modlin, potem do 27 lipca 1919 r., był słuchaczem 1 Szkoły Podoficerów Artylerii w Rembertowie. Do 30 września 1922 r., służył w 10 Pułku Artylerii Konnej.
W szeregach tego pułku brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1920. Walczył w obronie Warszawy oraz 29 sierpnia 1920 r., pod Zamościem i 13 września 1920 r., pod Sokalem.

Po zakończeniu wojny przebywał we Lwowie, gdzie 2 lipca 1921 r., złożył egzamin maturalny w II Gimnazjum Państwowym. W okresie od października 1922 do 31 sierpnia 1924 r., uczył się w Szkole Oficerskiej dla Podoficerów w Bydgoszczy, którą ukończył z 22 lokatą.
31 sierpnia 1924 r., otrzymał awans do stopnia podporucznika służby stałej artylerii z przydziałem do 22 pap. w Przemyślu, na stanowisko dowódcy plutonu. 31 sierpnia 1926 r., awansowany do stopnia porucznika służby stałej artylerii. Potem kolejno: dowódca baterii, adiutant dowódcy dywizjonu, oficer materiałowy.
Z dniem 26 marca 1931 r., został przeniesiony do 28 pap. w Zajezierzu k/Dęblina, gdzie pełnił funkcję p.o dowódcy baterii, a następnie adiutanta pułku. 1 stycznia 1936 r.,awansowany do stopnia kapitana służby stałej artylerii.

W Wojnie Obronnej 1939 r., był dowódcą dywizjonu artylerii w Ośrodku Zapasowym 28 pal., następnie zastępcą oficera operacyjnego w Podlaskiej Brygadzie Kawalerii. Po zakończeniu działań wojennych uniknął niewoli i powrócił do Dęblina, gdzie został ujęty przez Niemców i uwięziony w obozie jenieckim w Radomiu, skąd ostatecznie udało mu się zbiec.
Ukrywał się we wsi Płonki w powiecie Krasnystaw. Od połowy 1940 r., był czynny w konspiracji ZWZ. W okresie od maja 1941 do maja 1942 r., był Komendantem Obwodu Krasnystaw ZWZ-AK, potem od maja do października 1942 r., Komendantem Inspektoratu Rejonowego AK Chełm. Zagrożony aresztowaniem, został w końcu 1942 r., przeniesiony na teren Okręgu AK Lwów.
W okresie od stycznia 1943 do sierpnia 1944 r., był Komendantem Inspektoratu Rejonowego Południe (Bóbrka) Okręgu AK Lwów, gdzie kierował walkami z siłami UPA.

11 listopada 1943 r., został awansowany do stopnia majora służby stałej artylerii. Podczas akcji „Burza” miał dowodzić częścią Zgrupowania AK „Wschód” 5 Dywizji Piechoty AK. Po wkroczeniu wojsk Sowieckich nie ujawnił się. W okresie od sierpnia 1944 do grudnia 1945 r., był p.o Komendanta Okręgu Lwów „NIE”. Zorganizował i przeprowadził ewakuację części żołnierzy lwowskiej AK do Polski.
Tropiony przez NKWD, w dniu 7 grudnia 1945 r., ewakuował się do Polski. Krótko przebywał w Krakowie, gdzie odnowił kontakty z płk Władyką. 15 grudnia 1945 r., otrzymał awans do stopnia podpułkownika służby stałej. Wiosną 1946 r., osiedlił się w Lubaniu Śląskim, w którym zamieszkał przy ul. Magistrackiej. Podjął pracę zawodową w Urzędzie Ziemskim, potem jako księgowy w miejscowym Banku Gospodarstwa Spółdzielczego.
Na początku 1946 r., rozpoczął organizowanie Eksterytorialnego Okręgu Lwowskiego WiN, w którym pełnił funkcję Prezesa. Aresztowany 16 marca 1948 r., w Lubaniu Śląskim przez funkcjonariuszy III Wydziału WUBP Wrocław i oficera NKWD.

Przewieziony do Wydziału Śledczego WUBP we Wrocławiu, gdzie został poddany brutalnym przesłuchaniom. Torturowany i bity w celu wymuszenia zeznań nie mógł poruszać się o własnych siłach. W nocy z 8 na 9 sierpnia 1948 r., podczas kolejnego przesłuchania został bestialsko skatowany przez śledczych. Podjął próbę samobójczą. Wykorzystując nieuwagę swych dręczycieli wyskoczył przez okno z pokoju przesłuchań na III piętrze na dziedziniec WUBP.
Nieprzytomnego w stanie agonalnym przewieziono do Wojskowego Szpitala Okręgowego nr IV i tam umieszczono go w izolatce pod strażą UB. W nocy z 9 na 10 sierpnia 1948 r., zmarł.12 VIII 1948 zwłoki wydano rodzinie. Pochowany na cmentarzu Św. Rodziny we Wrocławiu, a w 1987 r., przeniesiono jego prochy na cmentarz w Wieluniu.
Pośmiertnie zrehabilitowany 11 marca 1965 r., przez Sąd Wojewódzki we Wrocławiu. 8 czerwca 1997 r., poświęcono w kościele Św. Rodziny we Wrocławiu tablicę poświęconą jego pamięci.

Żonaty z Emilią Marią Ostrowską (1908-1997), żołnierzem AK, działaczką WiN. Miał córkę Annę (ur. 1930 r.)

Odznaczenia m.in.:

Virtuti Militari V klasy,
Srebrny Krzyż Zasługi,
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.




powrót do spisu treści


© copyright 2005 - 2007, Radosław ""Butryk"" Butryński
Design by Scypion