Nr ISSN 2082-7431
Serwis Polska Podziemna
Dział "Postacie".
TROJANOWSKI, Franciszek.



TROJANOWSKI, Franciszek

Podpułkownik służby stałej piechoty.



Pseudonimy: „Fala”, „Stanisław”, „Toruńczyk”, „Trojańczyk”, „Trybunalski” .

Urodzony: 4 października 1899 r., w Warszawie.

Zmarł: marzec 1957 r., w Lublinie.


Promocje:

Podpułkownik.: 25 lipca 1944 r.
Major.: 11 listopada 1942 r.
Kapitan.: 1 stycznia 1928 r.
Porucznik.: 1923 r., ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 r.
Podporucznik.: 1 czerwca 1920 r.

Funkcje:

Członek Polskiej Organizacji Woskowej w Okręgu Warszawa.: październik 1916 - ??
Elew Szkoły Podoficerskiej Polskiej Organizacji Wojskowej.: ?? - listopad 1917 r.
Służba w II Batalionie 2 pułku Piechoty Polskiej Siły Zbrojnej.: 17 listopada 1917 - listopad 1918 r.
Elew Szkoły Podchorążych w Warszawie.: maj 1919 - maj 1920 r.
Dowódca plutonu w 81 Pułku Piechoty.: maj 1920 - ??
Dowódca kompanii w 81 Pułku Piechoty.: ?? - ??
Dowódca kompanii w Grupie gen. Lucjana Żeligowskiego.: ?? - ??
Dowódca kompanii w 61 pułku Piechoty (Bydgoszcz).: 1926 - 1933 r.
Dowódca kompanii granicznej w 18 Batalionie KOP "Rokitno" (Sarny/Wołyń).: 1933 - 1936 r.
Uczestnik kursu dla oficerów w zakresie Przysposobienia Wojskowego i Wychowania Fizycznego.: 1936 - 1937 r.
Komendant Obwodowy Przysposobienia Wojskowego i Wychowania Fizycznego przy 57 Pułku Piechoty (Poznań).: 1937 - ??
Dowódca Batalionu Obrony Narodowej "Kościan".: sierpień - wrzesień 1939 r.
Zaprzysiężony w szeregi Polskiej Organizacji Zbrojnej.: 1939 r.
Komendant Okręgu Lublin Polskiej Organizacji Zbrojnej.: początek 1940 - 1941 r.
Szef Oddziału III (Operacyjno-Taktycznego) Komendy Głównej POZ.: 1941 - 1942 r.
Szef Oddziału III (Operacyjno-Wyszkoleniowego) w sztabie Podokręgu Wschodniego, Obszaru Warszawa AK.: czerwiec 1942 - marzec 1943 r.
Szef wyszkolenia Komendy Podokręgu Wschód, Obszaru Warszawskiego AK.: marzec 1943 - czerwiec 1944 r.
Przekazany do dyspozycji Komendanta Obszaru Zachodniego AK.: czerwiec 1944 r.
Komendant Okręgu Pomorze AK.: lipiec 1944 - styczeń 1945 r.
Komendant Okręgu Olsztyn Delegatury Sił Zbrojnych (?).: ?? - wrzesień 1945 r.
Prezes Okręgu Olsztyn Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość (?).: wrzesień 1945 - ??

Opinie:

Notatki:

Syn Tomasza i Anny z domu Klimczak. Uczęszczał do szkoły handlowej, potem do gimnazjum w Warszawie. W całym okresie pobierania nauki działał aktywnie w skautingu. Od października 1916 r., zaprzysiężony członek POW w Okręgu Warszawa. Używał wówczas pseudonimu „Trojańczyk”. W listopadzie 1917 r., po ukończeniu Szkoły Podoficerskiej POW został przydzielony do Polskiej Siły Zbrojnej, gdzie w okresie od 17 listopada 1917 do listopada 1918 r., służył w szeregach II Batalionu 2 pp. (późniejszego 8 pp. Leg.) dowodzonego przez majora Smorawińskiego.
Od jesieni 1918 r., uczestniczył w obronie Lwowa. Wyróżniony za męstwo odznaką „Orlęta”. W maju 1919 r., został skierowany do Szkoły Podchorążych w Warszawie, którą ukończył w maju roku 1920. 1 czerwca tego roku został awansowany do stopnia podporucznika. Przydzielony do 81 pp. na stanowisko dowódcy plutonu, potem kompanii. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r.

W grupie gen. Lucjana Żeligowskiego dowodził kompanią, podczas walk o Wilno. 19 listopada 1920 r., będąc w dowództwie pułku w Maciejowicach na Wileńszczyźnie, w chwili uderzenia Litwinów na kwaterę sztabu, natychmiast opanował sytuację i poprowadził kontratak zmuszając nieprzyjaciela do wycofania się. Odznaczony za ten czyn Krzyżem Walecznych. Po zakończeniu wojny pozostał w służbie zawodowej w Wojsku Polskim, cały czas z przydziałem do 81 pp.
W 1923 r., został zweryfikowany przez Ministerstwo Spraw Wojskowych w stopniu porucznika służby stałej piechoty ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 r. W 1926 r., przeniesiony z 81 pp. do 61 pp. w Bydgoszczy na stanowisko dowódcy kompanii. 1 stycznia 1928 r., został awansowany do stopnia kapitana służby stałej. W roku 1933 przeniesiony rozkazem Ministerstwa Spraw Wojskowych z 61 pp. do Korpusu Ochrony Pogranicza z przydziałem do 18 Batalionu KOP „Rokitno” koło Sarn na Wołyniu, gdzie dowodził m.in. kompanią graniczną. W 1936 r., został skierowany na kurs dla oficerów w zakresie Przysposobienia Wojskowego i Wychowania Fizycznego, który ukończył w 1937 r. Przeniesiony następnie do 57 pp. w Poznaniu, na stanowisko Komendanta Obwodowego PW i WF przy 57 pp.

W sierpniu 1939 r., został mianowany dowódcą Batalionu Obrony Narodowej „Kościan”. Dowodził tą jednostką w Wojnie Obronnej 1939 r., w składzie Wielkopolskiej Brygady Kawalerii. Przeszedł szlak bojowy od Bitwy nad Bzurą, poprzez odwrót w kierunku Warszawy i obronę stolicy. Po podpisaniu kapitulacji Obrony Warszawy uniknął niewoli.
Pod koniec 1939 r., został zaprzysiężony w szeregi Polskiej Organizacji Zbrojnej. Na początku 1940 r., został skierowany na teren Lubelszczyzny z zadaniem organizacji struktur konspiracyjnych POZ na tym terenie. Do 1941 r., był Komendantem Okręgu Lublin Polskiej Organizacji Zbrojnej. W 1941 r., został przeniesiony do Warszawy i przydzielony do sztabu głównego POZ na stanowisko szefa Oddziału III (Operacyjno-Taktycznego) Komendy Głównej POZ.
Po przeprowadzeniu scalenia POZ z AK, w okresie od czerwca 1942 do marca 1943 r., był szefem Oddziału III w sztabie Podokręgu Wschodniego AK „Białowieża” Obszaru Warszawskiego AK.

11 listopada 1942 r., został awansowany do stopnia majora służby stałej piechoty. W okresie od marca 1943 do czerwca 1944 r., był szefem wyszkolenia Komendy Podokręgu Wschodniego „Białowieża”. Organizował na terenie Podokręgu kursy Szkół Podchorążych Rezerwy Piechoty AK oraz kursy podoficerskie dla młodszych dowódców. Z tego tytułu uczestniczył w prowadzeniu ćwiczeń i wykładów oraz egzaminów.
W czerwcu 1944 r., został przekazany do dyspozycji Komendanta Obszaru Zachodniego AK płk dypl. Stanisława Edwarda Grodzkiego „Sadowskiego”, na którego wniosek został mianowany przez gen. Tadeusza Komorowskiego „Bora”, Komendantem Okręgu Pomorskiego AK na czas powstania i akcji „Burza”. Jednocześnie awansowany rozkazem KG AK nr L. 400/BP z 25 lipca 1944 r., do stopnia podpułkownika służby stałej piechoty.

W lipcu 1944 r., szlakiem prowadzącym z Warszawy przez Kutno, Włocławek, Toruń dotarł do Bydgoszczy, gdzie nawiązał kontakty konspiracyjne. Pomimo trudności tworzonych mu przez majora Józefa Chylińskiego „Rekina” - szefa sztabu okręgu, który rościł pretensje do funkcji Komendanta Okręgu udało mu się odtworzyć łączność, między Okręgiem Pomorskim AK a Komendą Obszaru Zachodniego AK i KG AK w Warszawie.
Opracował zadania okręgu na wypadek „Burzy”. Podczas odprawy na początku sierpnia 1944 r., w Brodnicy szef sztabu mjr Chyliński i jego współpracownicy odrzucili plany jako nierealne i podjęli próbę jego izolowania od dowodzenia okręgiem. Konsultował sprawy dowodzenia z byłym Komendantem Okręgu ppłk. Pałubickim, który w tym czasie był wyznaczony na Komendanta organizacji "NIE"" na Pomorze.
W styczniu 1945 r., w raporcie do Komendanta Obszaru Zachodniego płk. Szczurka – Cergowskiego oskarżył mjr. Józefa Chylińskiego o utrudnianie wykonywania obowiązków służbowych. Sprawa trafiła do rozpatrzenia, do Wojskowego Sądu Specjalnego. Wiosną 1945 r., znalazł się w dyspozycji Komendy Obszaru Zachodniego.

Wg niepotwierdzonych informacji prowadził działalność konspiracyjną w ramach Delegatury Sił Zbrojnych w Kraju oraz Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość na terenie Warmii i Mazur, gdzie pod pseudonimem „Trzon” miał pełnić funkcje Komendanta Okręgu DSZ Olsztyn i potem od września 1945 r., Prezesa Okręgu Olsztyn WiN. Jego współpracownikiem był m.in. mjr Edward Nowak „Jog” były Komendant Obwodu AK Radzymin, którego znał osobiście z pracy konspiracyjnej w Podokręgu Wschodnim AK „Białowieża”. Zagrożony aresztowaniem wyjechał na Wybrzeże.

Zmarł w Lublinie w marcu 1957 r. Pochowany na cmentarzu przy ul. Lipowej.

Odznaczenia m.in.:

Virtuti Militari V klasy (rozkaz KG AK nr 449/BP z 29 IX 1944 r.),
Krzyż Walecznych (1920 r.),
Krzyż Zasługi Litwy Środkowej (1928 r.),
Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921,
Medal 10-lecia Odzyskania Niepodległości.




powrót.


© copyright 2005 - 2007, Radosław ""Butryk"" Butryński
Design by Scypion