Nr ISSN 2082-7431
Serwis Polska Podziemna
Dział "Postacie".
ZYCH, Władysław.



ZYCH, Władysław.

Kapitan rezerwy piechoty



Pseudonimy: „Bolesław”, „Buczacki”, „Falko”, „Piechota”, „Podolski”, „Prosper”, „Szary”, vel Marian Czerkawski, vel Kazimierz Rutkowski..

Urodzony: 5 czerwca 1899 r., w Buczaczu.

Zmarł: 22 maja 1981 r., w Chepstow, Anglia.


Promocje:

Kapitan.:
Porucznik.:
Podporucznik.: 1 września 1922 r.

Funkcje:

Działacz harcerski w Buczaczu.: 1912 - 1916 r.
Ochotnicza służba w Legii Akademickiej we Lwowie.: 10 października i listopad 1918 r.
Członek Polskiej Organizacji Wojskowej.: listopad 1918 - luty 1919 r.
Służba w 40 Pułku Piechoty.: maj 1919 - ??
Elew Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie.: 25 maja - 18 sierpnia 1920 r.
Służba w 36 Pułku Piechoty.: 12 sierpnia - grudzień 1920 r.
Oficer łącznikowy w sztabie 16 Brygady Piechoty.
Uczestnik III Powstania Śląskiego.: maj 1921 - ??
Dowódca kompanii w Batalionie Pszczyńskim.: ?? - ??
Doradca techniczny dowódcy Batalionu Pszczyńskiego.: ?? - czerwiec 1921 r.
Starszy asystent w Katedrze Paleontologii i Geologii Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie.: ?? - ??
Wykładowca na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Jana Kazimierza.: ?? - ??
Członek Zarządu Związku Oficerów Rezerwy we Lwowie.: ?? - ??
Członek Sekcji Kombatanckiej przy Radzie Grodzkiej BBWR we Lwowie.: ?? - ??
Komisaryczny Prezes Lwowskiego Związku Powstańców Górnośląskich.: 1937-1939 r.
Dowódca Legii Ochotniczej przy DOK VI Lwów.: wrzesień 1938 - wrzesień 1939 r.
Zastępca Komendanta V Dzielnicy Centrum Obywatelskiej Straży Bezpieczeństwa we Lwowie.: wrzesień - listopad 1939 r.
Kierownik Katedry Paleontologii i Geologii na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym, Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie.: 1939 - 1941 r.
Dowódca Obwodu ul. Zielona w Podokręgu I Lwów-Wschód ZWZ-1.: 1940 - 1941 r.
Zastępca Komendanta Obszaru nr 3 Lwów w ZWZ-1.: kwiecień 1940 - ??
Komendant Okręgu I Lwów-Wschód ZWZ-1.: kwiecień 1940 - ??
P. o. Delegata Rządu na ziemie włączone do ZSRR (Lwów).: wrzesień 1940 - 5 sierpnia 1941 r.
Pierwszy zastępca Szefa Wydziału Wojskowego, Oddziału IX Komendy Obszaru Lwów AK.: sierpień 1942 - 13 maja 1943 r. (aresztowany).
Referent Szkolnictwa Wyższego w Wydziale Oświaty II Korpusu Polskiego.: sierpień (?) 1945 - ??

Opinie:

Notatki:

Syn Franciszka i Marii, Zofii z domu Schutt. Uczył się w gimnazjum w Buczaczu i tam w latach 1912-1916 działał w harcerstwie, w „Sokole” i skautingu. Od 10 października 1918 r., był ochotnikiem Legii Akademickiej we Lwowie, potem w okresie od listopada 1918 do lutego 1919 r., był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej w Przemyślanach.
Ujęty 15 lutego 1919 r., przez Ukraińców, więziony następnie w więzieniu w Brzeżanach, potem w obozie jeńców w Rohatynie, skąd zbiegł 18 maja 1919 r., i powrócił do Lwowa, gdzie wstąpił do 40 pp. i walczył nadal z Ukraińcami m.in pod Złoczowem i Zbarażem. W styczniu 1920 r., otrzymał urlop w celu rozpoczęcia studiów, 2 maja 1920 r., ponownie został powołany do wojska i skierowany do szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie, gdzie przebywał w okresie od 25 maja do 18 sierpnia 1920 r.
Od 12 sierpnia 1920 r., walczył w szeregach 36 pp. OD grudnia tego roku pełnił funkcję oficera łącznikowego w sztabie 16 Brygady Piechoty. 28 grudnia 1920 r., został zdemobilizowany.

Od maja 1921 r., brał udział w III Powstaniu Śląskim, jako dowódca kompanii, potem doradca techniczny dowódcy Batalionu Pszczyńskiego. 6 czerwca 1921 r., został ranny podczas ataku na Bierawę i ponownie podczas ataku na stację kolejową Koźle, gdzie stracił oko.
Po wyjściu ze szpitala, jesienią 1921 r., podjął studia na Politechnice Lwowskiej. W 1924 r., przeniósł się na Uniwersytet Jana Kazimierza, gdzie studiował geologię i paleontologię, uzyskując w 1927 r., doktorat. 1 września 1922 r., został awansowany do stopnia porucznika rezerwy piechoty. Następnie był starszym asystentem w Katedrze Paleontologii i Geologii UJK we Lwowie.
W latach 1934-1935 odbywał staże naukowe w Londynie i Sztokholmie, uczestniczył w wyprawie na Spitsbergen. W 1937 r., uzyskał habilitację z paleozoologii, a w 1938 docenturę na Uniwersytecie Jana Kazimierza, gdzie był wykładowcą na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym. Był także sekretarzem i członkiem zarządu Związku Oficerów Rezerwy we Lwowie. Z ramienia ZOR był członkiem sekcji kombatanckiej przy Radzie Grodzkiej BBWR we Lwowie.

W latach 1937-1939 był Komisarycznym Prezesem Lwowskiego Związku Powstańców Górnośląskich. We wrześniu 1938 r., został wyznaczony przez Komendanta DOK VI Lwów, gen. Langnera na dowódcę tworzonej Legii Ochotniczej na terenie Okręgu Korpusu, którą zaczął szybko rozbudowywać. W październiku 1938 r., na polecenie Oddziału II Sztabu Głównego tworzył oddziały bojowe do zwalczania dywersji ukraińskiej i akcji dywersyjnej na Rusi Zakarpackiej.
Podczas obrony Lwowa, we wrześniu 1939 r., włączył się do organizowania Obywatelskiej Straży Bezpieczeństwa we Lwowie, w której pełnił funkcję zastępcy komendanta w dzielnicy V Centrum, aż do początków listopada 1939 r.
W latach 1939-1941 pracował jako kierownik Katedry Paleontologii i Geologii na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu we Lwowie. Mianowany profesorem. Jednocześnie czynny w konspiracji niepodległościowej. W latach 1940-1941 dowodził m. in. Obwodem ul. Zielonej w Podokręgu I Lwów –Wschód ZWZ-1, a od kwietnia 1940 r., był zastępcą Komendanta Obszaru nr 3 i Komendantem Okręgu I Lwów-Wschód ZWZ-1. Od początku września 1940 r., pełnił obowiązki Delegata Rządu na ziemie włączone do ZSRR.

W lipcu 1941 r., przygotował dla nowej Komendy Obszaru nr 3 ZWZ raport ze swej działalności w okresie okupacji sowieckiej oraz w sprawie oskarżeń pod adresem ppłk. Emila Macielińskiego. 5 sierpnia 1941 r., w niezbyt jasnych okolicznościach został usunięty z pełnionych funkcji. Zweryfikowany dopiero w sierpniu 1942 r., został wciągnięty do pracy konspiracyjnej i mianowany pierwszym zastępcą szefa Wydziału Wojskowego, Oddziału IX, Komendy Obszaru Lwów.
Oficjalnie pracował w tym czasie w firmie przewozowej „Galicja”, która m. in. ratowała Żydów wywożąc ich ze Lwowa wraz z innymi pracownikami. 13 maja 1943 r., został aresztowany przez Niemców i uwięziony w więzieniu przy ul. Łąckiego. 3 maja 1943 r., przewieziony do KL Auschwitz-Birkenau.
W połowie listopada 1944 r., został przewieziony do obozu Leonberg pod Stuttgartem, a pod koniec marca 1945 r., do KL Dachau i ostatecznie do obozu w Frejman, koło Monachium.

Uwolniony z tego obozu 12 maja 1945 r. Przez 3 miesiące przebywał w Centre de Reaptriement w Bregenz, po czym objął funkcję referenta szkolnictwa wyższego w Wydziale Oświaty II Korpusu Polskiego. Od 20 października do 3 grudnia 1946 r., pracował w komórce likwidacyjnej II Korpusu.
Od 8 lutego 1947 r., był kierownikiem Polskiego Ośrodka w Sudbury w hrabstwie Suffolk w Wlk. Brytanii. Następnie przez 20 lat pracował jako wychowawca w szkole oo. Marianów w Hereford, potem prowadził tam Stanicę Hufca „Szczecin” Polskiej Chorągwi Wielkobrytyjskiej Harcerzy.

Zmarł 22 maja 1981 r., w Chepstow. Pochowany na cmentarzu w Hereford. Żonaty z Felicją z domu Czerkawską (1899-1976) nauczycielką, żołnierzem ZWZ/AK. Miał córkę Annę (1928 r.)po mężu Sokołowską, po wojnie magister farmacji.

Odznaczenia m.in.:

Złoty Krzyż Zasługi.




powrót do spisu treści


© copyright 2005 - 2007, Radosław ""Butryk"" Butryński
Design by Scypion