5.SS-Panzer-Division "Wiking"

5.Dywizja Pancerna SS "Wiking"

Żołnierze tej dywizji otrzymali 55 Krzyży Rycerskich Żelaznego Krzyża.

Rodowód jednostki:
12.10.1940 - SS-Division "Germania"
??.12.1940 - SS-Division "Wiking"
09.11.1942 - 5. SS-Panzergrenadier-Division "Wiking"
22.10.1943 - 5. SS-Panzer-Division "Wiking"

Dowódcy:
01.12.1940 - 01.05.1943 - SS-Brigadeführer Felix Steiner, jest to oficjalna data objęcia stanowiska, gdyż rozkaz sformowania dywizji otrzymał w dniu 09.11.1940 r.
01.05.1943 - 06.08.1944 - SS-Brigadeführer Herbert Otto Gille
06.08.1944 - 12.08.1944 - SS-Oberführer Edmund Deisenhofer
12.08.1944 - 09.10.1944 - SS-Standartenführer Rudulf Mühlenkamp
09.10.1944 - 07.05.1945 - SS-Oberführer Karl Ullrich

5. Dywizja SS "Wiking" należała niewątpliwie do najbardziej słynnych i najlepszych jednostek Waffen SS.
Jej geneza sięga roku 1940 r. gdy Niemcy opanowali większą część Europy Zachodniej. W tym czasie na drodze dalszego rozwoju Waffen SS, stał Wehrmacht rezerwujący sobie prawo poboru Niemców z Rzeszy. SS Himmlera skazana była na szukanie ochotników do służby w "Zbrojnej SS" poza granicami Rzeszy i.. jurysdykcją Wehrmachtu. Sprawa była pilna gdyż trudno było zdobywać uzupełnienia dla pierwszych trzech Dywizji Waffen SS (utworzonych jeszcze w 1939 r.), nie mówiąc już o tworzeniu nowych jednostek.
Reichsführer SS dużo miejsca w ideologii rasy poświęcał idei stworzenia pangermańskiej Europy, którą forpocztą będzie jego SS. Dlatego też popierał "bratnie" ruchy faszystowskie z krajów zaliczanych do "nordyckich", (tak by nigdy już przedstawiciele rasy germańskiej nie walczyli przeciw Rzeszy). Akcję mobilizacyjną ochotników germańskich kierował Gottlob Berger, stojący na czele Głównego Urzędu Uzupełnień Waffen SS. W tym czasie Himmler był bardzo surowy jeśli chodzi o kryteria rasowe, stąd akcję mobilizacyjną ograniczono jedynie do Norwegii, Danii, Holandii oraz mieszkańców Flandrii, których uznano za dostatecznie nordyckich by mogli dostąpić "zaszczytu" walki u boku swych niemieckich sojuszników.
Już w maju 1940 r. powstają ramy organizacyjne dla pułku "Westland" - mającego składać się z ochotników z Holandii oraz Flamandów. Rekrutacją pełną parą ruszyła jesienią tego samego roku i zakończyła się pełnym sukcesem. Berger zachęcony pozytywnym oddźwiękiem ogłosił 1941.04.03 r. zaciąg do drugiego pułku - "Nordwest". Równolegle Niemcy uruchomili zaciągi do tzw. "Legionów Narodowych" - skupiających żołnierzy jednej narodowości.
W Holandii powstaje Ochotniczy Legion Holenderski, w Belgii Legion "Waloński" służący początkowo w Wehrmachcie, (Walończycy w tym czasie nie byli dostatecznie "Germańscy" by dostąpić "zaszczytu" walki w Waffen SS). Już w styczniu 1941 r. zaciąg do swojego pułku "Nordland" ogłosili Norwedzy, tutaj efekty były mnie optymistyczne, z planowanych 3 000 ochotników, zgłosiło się zaledwie kilkuset. By nie odprawiać tych którzy się zgłosili z kwitkiem, limit wieku dla ochotników podniesiono z standardowych 25 lat, na 40. Wprowadzono również obietnicę - po zakończeniu służby wszyscy mieli otrzymać obywatelstwo niemieckie.
Sytuacje zmieniła dopiero w pewnym stopniu agresja na Związek Radziecki, co stworzyło możliwość kontynuowania fińskiej wojny zimowej. Wielu Norwegów czuło solidarność z tym krajem, samotnie stawiającym opór na przełomie 1939 i 1940 r.
Z nowych ochotników, w sierpniu 1941 r. powstał Norweski Legion Ochotniczy złożony z dwóch batalionów ("Viken" oraz "Viking"). Większą popularnością cieszyła się akcja werbunkowa w Danii. Ochotnicy zasilali pułk "Nordwest". W późniejszym czasie Niemcy utworzyli również Korpus Ochotniczy "Danemark".
Stosunkowo spory odzew z jakim spotkali się Niemcy zrodził pomysł by z samodzielnych pułków i batalionów utworzyć samodzielną Dywizję "ochotników germańskich".
Decyzja o utworzeniu kolejnej dywizji zmotoryzowanej SS zapadła we wrześniu 1940 r. 12 października jednostka otrzymała swoją nazwę "Germania". Zaczerpnięto ją od nazwy pułku dywizji SS-Verfügungstruppe, wokół którego budowano dywizję. Z uwagi na zadrażnienia jakie to powodowało, (użycie nazwy niemieckiego pułku), nazwę w grudniu zmieniono na "Wiking", (przez krótki czas rozważano również nazwę Nordische Division). Rozkaz formowania jednostki otrzymał 9 listopada 1940 roku SS-Brigadeführer Felix Steiner. Ten ma pod swoim dowództwem początkowo tylko pułk "Germania", już w lutym i marcu 1941 r. do jednostki dołączają pułki "Westland" oraz "Nordland" oraz pułk artylerii i batalion saperów. W lutym 1941 r. Berger postanowił włączyć do dywizji jeszcze jedną nację - Finów. Pozyskaniem ich zajmowała się ambasada niemiecka w Helsinkach. O ochotników nie było szczególnie trudno, Niemcy mogli bazować na nastrojach antysowieckich wśród weteranów Wojny Zimowej, dla których III Rzesza jawiła się często jako jedyna możliwość odzyskania utraconych w 1940 r. terenów. Udało się pozyskać ok. 1000 żołnierzy i oficerów, z których w lipcu 1941 r. utworzono batalion fiński "Nordost" (później Fiński Ochotniczy Batalion Waffen SS). Batalion co ciekawe, kultywował tradycje 27. Pruskiego (fińskiego) Batalionu Strzelców jeszcze z czasów Pierwszej Wojny Światowej.

Skład.
Steiner z energią zabrał się do szkolenia swoich żołnierzy. Główny nacisk położył na zadania szturmowe oraz motywacje swoich podkomendnych. Pewien problem stanowiła dyscyplina i "Pruski dryl" z jakim nie mogli pogodzić się entuzjastycznie nastawieni ochotnicy.
Już 1 kwietnia 1941 r. Dywizja zostaje podporządkowana Grupie Armii "Süd". Liczy ona ok. 19000 żołnierzy, w tym 1143 ochotników z krajów germańskich, (631 Holendrów, 294 Norwegów, 216 Duńczyków, jeden Szwed i jeden Szwajcar). Oczywiście liczba ochotników była zmienna, np. we wrześniu 1941 r. było ich 1416, ich liczba nie przekraczała jednak jednorazowo liczby 2000 żołnierzy, (m.in. do końca roku dołączy jeszcze 421 Finów). Przedstawiciele poszczególnych krajów chcieli początkowo walczyć w swoich narodowych mundurach, na co Niemcy nawet początkowo się zgodzili, by nie tłumić entuzjazmu. Później jednak z obawy przed mundurową "pstrokacizną" wydali zarządzenie o jednolitym, standardowym umundurowaniu Waffen SS.
Na początku czerwca 1941 r. dywizja zostaje przerzucona na Śląsk i dalej w rejon granicy z ZSRR. 21 czerwca jednostka osiągnęła rejon Lublina skąd miała ruszyć na "prewencyjną wojnę która miała uratować zachodnią cywilizację przed zniszczeniem jej przez dzicz ze wschodu", jak twierdziła nazistowska propaganda.

"Barbarossa".
Dywizja Steinera weszła w skład 1.GPanc gen. Kleista i od początku uwikłana została w trudne boje przełamujące stosunkowo dobrze przygotowany do obrony front Sowiecki.
29 czerwca Wiking rusza na północnym skrzydle GA "Süd". Już 30 czerwca pod Lwowem jednostka uwikłała się w trudne kilkudniowe walki z Sowiecką 32 Dstrzel. Batalion ppanc zgłasza w tych dniach fakt zniszczenia 48 sowieckich czołgów. Jednostka ponosi pierwsze straty, w tym poważną stratą jest śmierć dowódcy pułku "Westland" SS-Standartenführera Wäckerle. Wiemy też, żołnierze dywizji dopuścili się w tym czasie zbrodni wojennych i zamordowali około 600 Żydów z Galicji. W późniejszym czasie żołnierze z służb tyłowych (piekarze, rzeźnicy), dopuścili się kolejny raz zbrodni wojennych, biorąc udział w roztrzelaniu ok. 90 ukraińskich Żydów.
4 lipca dywizja przebija się do Tarnopola. Tam dostaje rozkaz przeprawy przez rzekę Słucz, a następnie atak na Satanow i Husiatyń - które to miejscowości stanowią początek Linii Stalina.
Atak podejmują pułki "Westland" i "Germania", w dniu 5 lipca natarcie spotyka się ze zdecydowanym oporem, oba pułki ponoszą duże straty. 6 lipca sytuacja wydaje się krytyczna i Niemcy rozważają wycofanie celem przegrupowania, nadchodzi jednak wsparcie w postaci 1.DGór oraz Luftwaffe co pozwala odrzucić Sowietów. 7 lipca Linia Stalina zostaje przełamana pod Zwiahel, Niemcy mogą kontynuować natarcie w kierunku na Żytomierza. Dywizje zmechanizowane posuwają się na tyle szybko, że nie nadążają za nimi jednostki piechoty. W luki te wschodzą Sowieci - wychodząc od strony bagien Prypeci. Sytuacja taka nie ominęła i dywizji "Wiking".
8 lipca gdy dywizja porusza się w stronę Koźmina, spadło na nią uderzenie Sowietów, próbujących oskrzydlić cały III KPanc. Główne uderzenie w postaci całego 27 Korpusu, spadło na pułk "Nordland" który utrzymał jednak swoje pozycje. "Wiking" może dalej posuwać się do przodu, 14 lipca zajmuje ostatecznie Żytomierz. Następnie kieruje się na Białą Cerkiew.
20 lipca Niemcom pod Humaniem udało się otoczyć 25 sowieckich dywizji. Do likwidacji kotła oddelegowane zostały m.in. pułki "Wikinga", z których utworzono w tym celu dwie grupy bojowe. Zajęły one stanowiska w rejonie wsi Taraszcza. 21 lipca spadło na nich silne uderzenie Sowietów próbujących przebić się z kotła na wschód. Trudne, kilkugodzinne walki roztrzygneło dopiero przybycie czołgów z 9.DPanc. Walki stopniowo wygasły do 25 lipca. W ich toku "Wiking" powstrzymał natarcie 5 sowieckich DP i wziął 2000 jeńców. Straty były jednak znaczne i wyniosły blisko 100 zabitych oraz 360 rannych.

29 lipca, dywizja dołączyła do III KPanc i razem z nim ruszyła na południe - na Kremieńczug i Dniepropietrowsk. Marsz został spowolniony przez obfite deszcze. 4 sierpnia na dywizje stojącej w rejonie Smeli (pod Czerkassami), ponownie uderzyli Sowieci. Atak udało się odeprzeć ale był to tylko wstęp. 6 sierpnia rano rozpoczęło się zasadnicze uderzenie radzieckiej 116.DStrzel. Zostało ono szybko powstrzymane, a następnie w boju manewrowym Niemcy osiągają Dniepr pod Nowogieorgiewskiem.
Od 7 do 16 sierpnia Wiking walczy pod Korsuniem Szewczenkowskim obok elitarnego pułku art. plot "Regiment General Goering". 21-23 sierpnia dywizja z powodzeniem forsuje Dniepr i wdziera się do Dnieprodzierżyńska, który ostatecznie opanowuje 25 sierpnia. Dywizja posuwa się dalej na południe, 8 września zdobywa Kamionkę (pod drugiej stronie Dniepru leży Dniepropietrowsk). W toku zaciętych walk dostaje wsparcie artylerii całego III.KorpPanc. Pod koniec września główne siły GA "Süd" ostatecznie przekraczają Dniepr. Efektem tych walk jest olbrzymi sukces, (w którym swój udział ma też "Wiking") i wzięcie ok. 65 tyś jeńców, 125 czołgów i blisko 500 dział.

W październiku dywizja naciera wzdłuż linii kolejowej Melitopol-Stalino. Celem tego ataku jest odcięcie wycofujących się Sowietów. Zadanie udaremnił deszcz padający przez dwa tygodnie, spowalniający marsz Steinera i dający Sowietom czas na koncentrację. Zaczynają się też mrozy (temperatura spada do minus 30 stopni), problemem jest też brak paliwa i innych dostaw nie nadążających za szybko posuwającymi się oddziałami. W listopadzie "Wiking" trafia ponownie do XIV KPanc.
Nowym zadaniem jest zajęcie Szacht (na północ od Rostowa) - które to miasto ma być zajęte jeszcze przed zimą. Dywizja forsuje rzeke Mius i posuwa się na Oktiabrsk. Następnego dnia spada na nią, krwawo odparty, atak 600 kozaków. Psuje się pogoda do tego stopnia, że żołnierze muszą pchać swoje pojazdy. Wtedy na rozciągnięte w marszu kolumny spada ostrzał z nieznanej broni - katiusz. Zaraz potem rozpoczyna się atak nowych sowieckich czołgów - T-34, niewrażliwych na ostrzał dział z działonów ppanc. Po raz pierwszy podczas tej kampanii żołnierze Wikinga wpadają w panikę powstrzymaną z najwyższym trudem przez oficerów.

7 listopada "Wiking" ma zamknąć lukę pomiędzy 14. a 16.DPanc. Wikła się w bój z sowiecką kawalerią. Pułk "Nordland" podchodzi w tym czasie pod Aleksandrówkę, zostaje jednak powstrzymany przez sowiecką piechotę wspieraną ponownie przez T-34. 20 listopada, bardziej na południe żołnierze GA "Süd" zdobywają Rostów wraz z mostem przez Don. Sowieci natychmiast rozpoczynają operację odbicia miasta. W jej toku atakują samo miasto, jak i znajdujący się na północ od niego XIV Kpanc. Natarcie to ostatecznie powstrzymuje dalszy marsz na wschód w tej kampanii "Wikinga".
Zaczęła się też na dobre rosyjska zima, na którą niemieccy żołnierze są nieprzygotowani. W ciągu następnych dni żołnierze Steinera zepchnięci zostają na linię rzeki Mius, w rejonie Aleksiejewki gdzie spędzą swoją pierwszą wojenną zimę.

Zima 1941
Mimo nadejścia pory chłodnej, Sowieci nie zmniejszali naporu na pozycje Wikinga atakując 3 krotnie jeszcze w grudniu 1941 r. Drugiego dnia świąt Bożego Narodzenia dywizję wizytował Himmler. Podniesiono sprawę uzupełnień dla jednostki, których od początku kampanii prawie nie było. Himmler nie mógł jednak obiecać niczego konkretnego. Na początku stycznia 1942 r. jednostka była wizytowana przez fińskiego gen. Oequista i ta wizyta przyniosła bardziej wymierny efekt w postaci obietnicy wzmocnienia pułku "Nordland", Fińskim Ochotniczym Batalionem Waffen SS. 800 Finów utworzyło III batalion będąc jedynym znacznym uzupełnieniem tej zimy.
Do jednostki stopniowo dociera ciepła odzież, lekarstwa i przede wszystkim, nowa skuteczna broń ppanc w postaci dział 75 mm, która miała w końcu pozwolić nawiązać walkę z sowieckimi T-34. Do "Wikinga" dołączyła też bateria dział szturmowych (6 StuG III), włączona początkowo do dywizjonu art. plot. W styczniu do korpusu medycznego dywizji dołączył SS-Haupsturmführer dr. Josef Mengele. Będzie on brał udział w najbliższych walkach (Rostów, Kaukaz) do maja 1943 r., kiedy to zostanie przeniesiony do KL Auschwitz gdzie zdobędzie ponurą sławę. Dr. Mengele za swoją służbę na froncie otrzymał Krzyż Żelazny I kl.
18 stycznia 1942 r. Sowieci rozpoczęli kolejną ofensywę. Uderzenie spadło również na pododdziały "Wikinga", który w toku walk toczących się do 15 marca, generalnie utrzymał swoje pozycje.
Dopiero teraz przychodzą do dywizji wzmocnienia i od razu reorganizacja. Pułki piechoty zmotoryzowanej zostają wyposażone w pierwsze transportery Sd Kfz 251, dywizja otrzymuje również kompletny 5 batalion pancerny uzbrojony w 60 czołgów (PzKpfw II i III).

Kaukaz 1942
W operacji "Fall Blau" żołnierze 5 Dywizji SS wzięli udział jako część 1 APanc (gen. Kleist). W toku operacji okrążających przebili się na południe, przeprawili przez Doniec i uderzyli na Rostów. Miasto od ostatnich walk, z listopada, zostało przez Sowietów silnie umocnione. W bitwie wzięły udział aż dwa korpusy niemieckie. Z ramienia "Wikinga" w walkach o miasto uczestniczyły dwie silne Kampfgruppe (Gille i Muhlenkamp). Żołnierze "Wikinga" zdobyli lotnisko ale później utkwiły w walkach ulicznych. Przełom nastąpił dopiero 25 lipca. Po zajęciu centrum batalion pancerny uderzył wzdłuż Donu na wschód i zajął bród za miastem. Tędy przez rzekę przeprawiali się żołnierze XXXXIX Kgór wychodzący na tyły Sowietów.
Następnie "Wiking" znalazł się w GA "B" działającej na kierunku kaukaskim. "Wiking" toczy walki pościgowe, przechodząc przez Batajsk i Bieliginę, by już 30 lipca wyjść na rzekę Kubań. Natychmiast też jego pododdziały atakują Kropotkin (pułk Nordland), oraz Grigoripolitskaja (pułk Germania). Rozgorzały trudne walki uliczne, uwieńczone jednak sukcesem.
Po sforsowaniu Kubania dywizja posuwa się na rzeki Wielka Łaba oraz Biała. 6 sierpnia, przy potężnym wsparciu Luftwaffe, zdobywa Armawir. Dalej dywizja atakuje Wielikoje a wspierająca ją 13.DPanc Łabińsk i Majkop. Sowieci stawiają zacięty opór kierując na ten kierunek pociągi pancerne i korpus kawalerii. Przeprawy na rzekę Biała zostają zdobyte przy wydatnej pomocy Brandenburczyków których kompania wspiera "Wikinga".
13 sierpnia po zdobyciu Majkopu i Białoreczeńska, "Wiking" naciera na Tuapse nad Morzem Czarnym. Wspiera ją tutaj Legion Wallończyków. Po dwóch dniach i zajęciu Twierska i Gurijska natarcie zostaje ostatecznie powstrzymane. Jedynym sukcesem Niemców na tym kierunku pozostało zdobyte zagłębie Majkopu (Sowieci zdążyli jednak ewakuować maszyny, a zgromadzoną ropę podpalili).
GA "B" odniosła jednak niewątpliwe sukcesy. Marszałek List zreorganizował swoje wojska - dzieląc je na 3 oddzielne ugrupowania, każde z wyznaczonym (rozbieżnym) celem. "Wiking" znalazł się w składzie LVII Kpanc i miał zając ostatecznie Tuapse. Największym problemem w operacjach najbliższych dni był upał i brak wody. Dywizja szybko pokonała przestrzenie Kubania i osiągnęła tereny górskie.
Jednocześnie bardziej na wschód, 21 sierpnia Niemcy stanęli nad brzegiem rzeki Baksan którą zamierzali sforsować z marszu. Brak sukcesów skłonił Niemców do obejścia pozycji, w kierunku na Mozdok. Niemcy zgromadzili tutaj ok. 160 czołgów - w tym batalion pancerny "Wikinga". Pomiędzy 23 a 25 sierpnia czołgi niemieckie wyparły Sowietów za Terek oraz zdobyły Mozdok. Zagłębie Groznego oraz Baku było coraz bliżej...
Na drodze stanął jednak zacięty opór jaki stawili Sowieci na południe od Mozdoku, w miejscowości Małgobek. Walki trwające od 1 do 28 września, wśród wysokich szczytów i dolin nie przyniosły roztrzygnięcia. Spod Tuapse Niemcy przerzucili pod Małgobek dywizję "Wiking". W toku zaciętych walk trwających do 15 października żołnierze 5. Dywizji SS przełamali w końcu sowiecką obronę i zajęli miasto. W walkach odznaczyli się żołnierze batalionu fińskiego.
Przez następny tydzień III Kpanc zbierał siły do ostatniego natarcia, wydawało się że droga do kaukaskiej ropy stoi otworem. 25 października zaczęło się natarcie które od razu rozbiło 4 sowieckie DP, Niemcy szybko wyczerpują jednak swoje rezerwy i ostatecznie zostają powstrzymani na podejściach do Ordżonikidze. "Wiking" jeszcze 20 października zostaje przerzucony na rubież rzeki Fiagdon (dopływ Tereku), celem blokowania sowieckich prób kontrofensywy. Już 6 listopada Armia Czerwona rozpoczyna swoje uderzenie, które od razu stawia Niemców w trudnym położeniu. W bitwie tracą oni 140 czołgów.
W tym samym czasie Dywizja "Wiking" zostaje przemianowana na Dywizję Grenadierów Pancernych "Wiking" a jej pułki piechoty stają się pułkami grenadierów. W tym czasie jest to jednak tylko zmiana nazewnictwa. Do grudnia żołnierze Steinera utrzymują swoje pozycje. 20 grudnia z uwagi na niekorzystną sytuację pod Stalingradem, cała 1 APanc miała wycofać się bardziej na północ. "Wiking" rozpoczyna odwrót spod Alagiru, Ardon, na nowe pozycje pod Elchotowo-Czikoła. Nowa krótsza linia obrony pozwala m.in. na wyprowadzenie "Wikinga" z dalszych walk na Kaukazie. Dywizja zostaje przerzucona w rejon Kotielnikowa celem udzielenia pomocy okrążonej 6. A.

Don 1943
W grudniu 1942 r. żołnierze Steinera zajęli pozycję pod Szymownikami (na wschód od Rostowa). Już 30 grudnia, głównie na pułk "Westland", spadło uderzenie kawalerii wspartej czołgami. Zostało ono krwawo odparte. Następnie dywizja stopniowo znalazła się w rejonie Rostowa - Batajska.
Już 8 lutego 5 Dywizja SS rusza w kierunku na Stalino, by odeprzeć grupę pancerną Popowa nacierającą w tym rejonie. Grupa ta składała się z czterech KPanc i jej celem było odcięcie całej niemieckiej GA "Don" (operacja Galop) Oddziały Steinera były nieocenioną pomocą dla wojsk Mansteina będących od lutego uwikłanych w coraz trudniejsze walki. Między innymi dzięki żołnierzom "Wikinga", wojskom sowieckim nie udaje się zająć Rostowa i zamknąć GA "Don" w gigantycznym kotle na południe od tego miasta.
Żołnierze dywizji zajęli pozycję w rejonie Gubino, Griszino i Selidowki. Dywizja dysponuje wtedy już tylko zaledwie 15 czołgami. Mimo zaciętego oporu, do 10 lutego Niemcy zostają wypchnięci za linię Sławińsk - Woroszyłowgrad - Kamieńsk. Jednocześnie bardziej na północy, 15 lutego Sowieci zajmują Charków. Krach frontu wydaje się bliski.
Hitler, który przybył specjalnie do Zaporoża, nakazał Mansteinowi natychmiast odzyskać miasto. Oddał w tym celu do dyspozycji nowej GA "Sud", cały I Kpanc SS. W tym czasie bardziej na południe do natarcia szykują się jednostki 1 i 4 APanc - w tym dywizja "Wiking". 19 i 20 lutego wchodzą do boju atakując Sławiańsk (pułk "Westland" i 5. batalion panc.), pułki "Nordland" i "Germania" zostają w tym czasie w tyle i osłaniają Griszino. Sowieci są na skraju załamania, brakuje im czołgów, paliwa i amunicji. Rozpaczliwie broni się piechota. Do 24 lutego "Wiking" wraz z 7. i 11.DPanc zajmuje Stiepanowkę i rozbijają ostatecznie cały 3 KPanc. 24 i 25 lutego walki wygasają, Popow w walce z żołnierzami Steinera traci 250 czołgów, 17 samochodów pancernych, 133 działa ppanc, 73 działa oraz blisko 500 ciężarówek. Ponadto traci 4 tyś żołnierzy. Jest to jeden z największych dotychczasowych sukcesów dywizji "Wiking". Dzięki poświęceniu m.in. 5 Dywizji SS, I Korpus SS Hauserra mógł zająć się zdobywaniem Charkowa likwidując Sowieckie jednostki w tym rejonie i tym samym zagrożenie dla całej GA "Sud".

Po tych sukcesach "Wiking" został odesłany na zasłużony odpoczynek i odbudowę na tyły, w rejon Łozowatej i Michajłowski. Dywizja przechodzi kolejną reorganizację. Zostaje z niej wyłączony pułk "Nordland" - który staję się zaczątkiem nowej dywizji Waffen SS, (dowódca pułku "Nordland" zostaje tym samym dowódcą nowej dywizji). Wiking opuszcza też batalion fiński - upłynął dwuletni kontrakt który podpisali Finowie. Z 800 żołnierzy 222 zginęło, a 557 zostało rannych. Dywizji pozostawiono zatem dwa pułki. Wzmocnieniem był Estoński Batalion Ochotniczy "Narwa", który włączono w skład pułku "Westland". SS-Obergruppenführer Felix Steiner został mianowany dowódca III Korpusu Pancernego SS.
Nowym dowódcą dywizji został dotychczasowy dowódca pułku artylerii SS-Brigadeführer Herbert Otto Gille.

Kursk - Dniepr 1943
Dywizja "Wiking" podczas bitwy pod Kurskiem została skierowana do obwodów wojsk Mansteina i nie wzięła bezpośrednio udziału w tych walkach. Głównym powodem była potrzeba odpoczynku po poprzednich nieprzerwanych walkach na Kaukazie. Operacja "Zitadelle" nie przebiegała zgodnie z niemieckimi planami, już 12 lipca siły niemieckie zostają zatrzymane i zmuszone do obrony.
13 lipca "Wiking" zostaje skierowany w rejon Izjum gdzie ma wspierać 46.DP. 19 lipca rozpoczyna się silne sowieckie uderzenie w tym rejonie. Batalion pancerny dywizji walczy o utrzymanie Wielkiej Kamyszewki, a batalion "Narwa" próbuje powstrzymać natarcie blisko 100 czołgów na wzgórze 186,9. W walkach ginie m.in. dowódca Estończyków. W ciągu następnych kilku dni cały niemiecki front został zmuszony do odwrotu. "Wiking" cofa się na Sławiańsk, dochodzi do starcia z czołgami wroga pod Gołają.
5 sierpnia "Wiking" wykonuje lokalne kontrnatarcie mające osłonić odwrót, Sowieci jednak z łatwością je odpierają ("Wiking" traci w tym starciu 8 czołgów).
11 sierpnia 5 Dywizja SS podchodzi na płn-zach od Charkowa, gdzie wraz z dywizjami SS, "Totenkopf" oraz "Das Reich" mieli za zadanie powstrzymać dalszy marsz Sowietów. Już 12 sierpnia potężne uderzenie sowieckich czołgów zmusza "Wiking" do wycofywania się z bronionego rejonu. Następnie do 19 sierpnia dywizja broni się na wzgórzach 209,5 oraz 202,4. "Wiking" zgłasza w ciągu tych walk zniszczenie ok. 100 czołgów wroga. Sytuacja jest jednak bardzo zła i głównodowodzący feld. von Manstein, 22 sierpnia nakazuje odwrót i oddanie Charkowa. Tym samym dobiega końca czwarta bitwa o miasto. "Wiking" uchodzi na zachód z sukcesem tocząc boje odwrotowe, niszcząc kolejne kilkadziesiąt sowieckich czołgów.
Na początku września "Wiking" zostaje podporządkowany 8 A. z którą przekracza Dniepr w rejonie Czerkass. Linia Dniepru ma być nową linią obrony. We wrześniu i październiku dywizja porządkuje swoje szyki i swoje działania bojowe ogranicza do akcji przeciw partyzantom.
W listopadzie dywizja otrzymuje upragnione wzmocnienia - włączono do niej liczącą 2000 żołnierzy Brygadę Szturmową "Wallonien". Dywizja ulega kolejnej reorganizacji stając się Dywizją Pancerną Waffen SS, ale nie idą za tym jednak poważne zmiany w wyposażeniu. Dywizji wyraźnie brakuje czołgów i ciężkiego wyposażenia, stąd używanie sprzętu zdobycznego np. czołgów T-34.
Pod koniec października rozpoczyna się sowieckie uderzenie na Zaporoże i Melitopol, początkowo zostaje ono zatrzymane m.in. przez żołnierzy "Wikinga", wkrótce jednak linia Dniepru pada bardziej na północ - dochodzi do utraty przez Niemców Kijowa. Sowieci mimo niemieckiego przeciwdziałania wyrywają dziurę we froncie oskrzydlając w ten sposób pozycje nad Dnieprem. "Wikin" w tym czasie osłania brzeg rzeki pomiędzy Czerkassami a rzeką Olszanką. 8 stycznia Sowieci mimo zaciętego oporu "Wikinga"" zdobywają Kirowograd, tym samym dywizja jest odrzucona od wielkiej ukraińskiej rzeki. "Wiking" próbuje zając nowe pozycje na zachód od Czerkass. W tym celu Walończycy między 15 a 19 stycznia, kosztem dużych strat, toczą zacięte walki z partyzantami o Las Tieklino. Już 25 stycznia wojska sowiecki podejmują kolejne uderzenia w rejonie Czerkass w których toku 11 niemieckich dywizji - w tym "Wiking", znajduje się w Kotle.

Korsuń Szewczeński 1944
Początkowo "Wiking" w kotle nie był narażony na zbyt silne ataki przeciwnika. Sowieci skupili swoje wysiłki na blokowaniu okrążonych sił od południa i zachodu - a więc z kierunków z których mogła nadejść odsiecz, (która nota bene ruszyła, ale utknęła ok. 15 km od granic kotła). Rejon obrony "Wikinga" obejmował obszar wokół Moszny i Wiazowoka, żołnierze ograniczali się tutaj do patrolowania linii frontu. Utrudnieniem były bardzo niskie temperatury (ok. minus 35 stopni). Stopniowo jednak Sowieci wzmagali nacisk w tym rejonie, dążąc do zduszenia kotła. Już 3 lutego Walończycy muszą odpierać zajadłe ataki wojsk sowickich. Problemem był też brak amunicji, co sprawiało, że żołnierze "Wikinga" nie mogli liczyć na wsparcie własnej artylerii. Kocioł w tych dniach zmniejszył się do ok. 60 km kwadratowych. <€br> Żołnierzom niemieckim, w tym "Wikingowi" zaczęła udzielać się panika. 9 lutego wobec bardzo trudnej sytuacji, Hitler zezwolił na manewr przebicia się okrążonych wojsk. Zgodnie z planem "Wiking" miał chronić skrzydła przebijających się wojsk, Walończycy zaś iść w straży tylnej. W odwrocie bardzo dobrze spisał się batalion pancerny Wikinga (liczący tylko 6 czołgów i 6 StuG-ów). Dowódca jednego z czołgów - SS-Sturmscharführer Schumacher za wzorową postawę podczas odwrotu i zniszczenie 7 T-34 został odznaczony Krzyżem Rycerskim.
Duże straty ponieśli też Walończycy zacięcie broniąc tyłów wycofujących się wojsk - ginie m.in. ich dowódca SS-Sturmbannführe Lippert wraz z 200 swoimi żołnierzami. Zastępuję go SS-Hauptsturmführe Leon Degrelle. 19 lutego ostatecznie resztki sił niemieckich przebijają się do swoich wojsk. Z kotła uszło zaledwie 4500 żołnierzy "Wikinga", plus 632 Walończyków Degrella. Pod koniec walk w kotle miały miejsce dantejskie sceny gdy resztki żołnierzy za wszelką cenę próbowały przebijać się do swoich linii. W uznaniu postawy podczas walk w kotle, Gille otrzymuje Miecze do Krzyża Rycerskiego, Degrelle zaś Krzyż Rycerski.

Polska 1944
Wykrwawiona i wyczerpana dywizja została odesłana do Chełmna, celem uzupełnienia sprzętu oraz ludzi. Tutaj została też przeorganizowana w DPanc. Batalion pancerny zostaje rozbudowany do całego pułku, jego stworzony od podstaw II batalion pancerny otrzymuje nowe PzKpfw V "Panther". Dywizji nie było dane długo odpoczywać.
Już w marcu 1944 r. gdy Sowieci odcinają w Kowlu kilka tysięcy niemieckich żołnierzy. Zapada decyzja, by pomimo, że dywizja wciąż nie posiadała jeszcze ciężkiego sprzętu (który utraciła w kotle), odsiecz poprowadziła właśnie dywizja "Wiking". Żołnierze Gillego do akcji przystępują 29 marca, w czołówce idzie 16 "Panther", jednakże atak po kilku godzinach zostaje powstrzymany. Udaje się za to następny atak - 30 marca. Pułk pancerny skupia na sobie większość uwagi Sowietów, dzięki czemu grenadierzy z pułku "Germania" mogli bez problemu podejść pod Kowel. Ostatecznie 4-5 kwietnia miasto zostaje zajęte przez żołnierzy "Wikinga". W mieście do tego czasu dotrwało zaledwie 2 tyś. w większości rannych żołnierzy niemieckich, których natychmiast ewakuowano. W uznaniu za te walki Gille otrzymuje Brylanty do swojego Krzyża Rycerskiego (były to pierwsze Brylanty w Waffen SS a 12. w całej niemieckiej armii).
Po tej zakończonej sukcesem operacji dywizja uczestniczy tylko w lokalnych starciach - m.in. z jednostkami AK (27 Wołyńska Dywizja AK) nad rozlewiskami rzeki Turii. Następnie dywizja wraca na tyły, zostaje przerzucona do Dębicy gdzie ma dokończyć swoją odbudowę. Dywizja traci ze swojego składu batalion "Narwa", który stał się częścią tworzonej właśnie estońskiej 20. Dywizji Grenadierów der Waffen-SS. Jednostkę opuszczają też Walończycy Degrella. Docelowo sformowano z nich później 28. Ochotniczą Dywizję Grenadierów Pancernych der Waffen SS. Dywizja otrzymuje w zamian uzupełnienia przywracające jej pełnie sił. W maju pułk "Germania" bierze udział w walkach z oddziałami AL. w Lasach Parczewskich.

W czerwcu 1944 r. rozpoczyna się operacja Bagration, która bardzo szybko wtrąca niemiecki Front Wschodni w otchłań katastrofy. Na pierwszą linię alarmowo ściągane są wszelkie siły, w tym dywizja "Wiking".
Już 6 lipca pułk pancerny wsparty pułkiem "Germania" bierze udział w bitwie pod Maciejowem. Czołgiści "Wikinga" zgłaszają tego dnia zniszczenie ponad 100 czołgów sowieckich. Żołnierze Gillego służą jako straż pożarna i przerzucani są w coraz to inne rejony. W drugiej połowie lipca dywizja zostaje przerzucona pod Białystok, gdzie odpiera kilkanaście ataków Sowieckich. 28 i 29 lipca dywizja znajduje się pod Siedlcami gdzie bierze udział w kolejnej bitwie pancernej i zgłasza zniszczenie kolejnych 107 czołgów (za cenę własnych 6).
Na początku sierpnia dywizja została przerzucona do Brześcia nad Bugiem gdzie broni się przez atakami 65 A.
11 sierpnia 1944 r. powstaje IV KPanc SS, w którym dywizja "Wiking" oraz "Totnkopf" są trzonem. Gille zostaje mianowany dowódcą nowo tworzonego korpusu. Nowym dowódcą dywizji został dotychczasowy, utytułowany, dowódca 5 pułku pancernego SS-Standartenführer Mühlenkamp.
1 sierpnia 1944 r. w Warszawie wybuchło antyniemieckie powstanie. W tym momencie w koszarach na Rakowieckiej znajdowało się kilka czołgów "Wikinga", część kompanii zapasowej. Dowódcą alarmowej jednostki uczestniczącej w walkach w powstańcami został SS-Haupsturmführer Paetsch (dowódca 7 kompanii 5 pułku pancernego SS). Żołnierze Wikinga wzięli potem udział w walkach na Mokotowie, gdzie brali udział w roztrzeliwaniu ludności cywilnej. 14 sierpnia w ręce powstańców wpadł transporter opancerzony Sd Kfz 251 z pancernego batalionu łączności SS dywizji "Wiking". Został on wysłany z zaopatrzeniem dla załogi broniącej Uniwersytetu. Po zmyleniu drogi, po krótkiej walce na ul. Bartoszewicza, został on zdobyty przez powstańców VIII Zgrupowania AK "Krybar". Brał on potem udział w walkach po stronie powstańców.
W tym samym czasie gross dywizji "Wiking" brał udział w walkach pancernych na płn-wsch od Warszawy. 18 sierpnia pod Tłuszczem pancerniacy "Wikinga" niszczą 17 czołgów sowieckich. 20 sierpnia biorą udział w walkach pod Zabrodziem (płd. Od Wyszkowa), zacięte walki o Trojany, gdzie II batatalion zgłasza zniszczenie 15 czołgów sowieckich. 25 sierpnia kolejne starcie, tym razem pod Radzyminem gdzie Sowieci tracą kolejne 12 czołgów.
Potem następuję kilka dni oddechu, już 1 września jednak pozycje zajmowane przez pułk "Westland" (Wólka Radzymińska - Struga) zostają ostrzelane przez artylerię i zbombardowane przez lotnictwo. Następnie zaczyna się sowiecki atak trwający kilka godzin, który zostaje krwawo odparty. Sowieci zostawiają też 24 płonące wraki swoich czołgów. Następnie dywizja przesunięta zostaje w rejon Wyszkowa-Serocka, gdzie 7 września musi odpierać kolejny atak jednostek sowieckich.
18 września w czasie wielkiego zrzutu zaopatrzenia dla Warszawy, wiele zasobników przeznaczonych dla powstańców, trafia w ręce żołnierzy "Wikinga". Na początku października Wiking zajmuje pozycję na linii Serock-Zegrze-Modlin i utrzymuje te stanowiska do grudnia 1944 r. Nieustanne walki przetrzebiają ją jednak bardzo mocno, dywizja dostaje nieco uzupełnień - głównie żołnierzy porozbijanych jednostek armii niemieckiej. Rozpaczliwie potrzebuje jednak reorganizacji i uzupełnień.

Węgry 1945
Od października na Węgrzech, Armia Czerwona tymczasem wywalczyła sobie znaczną przewagę. W toku pomyślnych ofensyw udało jej się otoczyć m.in. Budapeszt wraz z blisko 100 tyś. załogą miasta. Z odsieczą został wysłany cały IV Korpus Pancerny SS, który miał wesprzeć walczący już na miejscu od jakiegoś czasu III Korpus Pancerny.
W Wigilię 1944 r. "Wiking" otrzymuje rozkaz przerzutu na Węgry i dywizja ładuję się w Nasielsku i Modlinie do pociągów. Dzięki sprawnemu przerzutowi, natarcie Wikinga mogło zacząć się już 1 stycznia 1945 r. Czołgi 5 Dywizji SS atakują w rejonie Tarjan i Bicske, zostaje ono jednak oparte. Gille próbuje ponownie 3 stycznia i tym razem bez powodzenia. Atakowi dodatkowo nie sprzyjała bardzo kiepska, deszczowa pogoda. Kosztem 3 tyś żołnierzy oraz 40 czołgów osiągnęli w końcu rubież Bickse-Zsamneck - zbliżając się do Budapesztu. Sowieci stracili tutaj 80 czołgów oraz 160 dział i 110 dział ppanc. Sowiecki opór jednak stężał. Gille zostawia na z takim trudem zdobytych pozycjach dywizję "Totenkopf", sam przerzuca zaś dywizję "Wiking" bardziej na północ w rejon Esztergomu skąd ponownie próbuje uderzenia na stolicę Węgier.
W ciągu następnych dni żołnierze 5 Dywizji SS zbliżyli się do Budapesztu na odległość zaledwie 20 km, jednakże na ich drodze stanęły świeże siły wojsk sowieckich które ostatecznie powstrzymały dalszy marsz zmęczonych żołnierzy. Mimo to Gille obmyśla nowy plan, przerzuca "Wiking" na płd-wsch od Budapesztu, w rejon Szekesfehevaru skąd wraz z 1. i 2. DPanc Wehrmachtu próbują kolejnego szturmu. Pierwszego dnia udaje im się zdobyć 12 km terenu, rozpoczynają się ciężkie walki o Sarosad, w końcu zdobyte przez pułk "Germania", (w walkach ginie dowódca pułku SS-Obersturmbannführer H. Dorr) Duże straty ponosi też pułk pancerny który natyka się na ciężkie czołgi IS-2. Mimo tego dywizja przebija się dalej, by 23 stycznia w Adonie wyjść na brzeg Dunaju. Następnego dnia zaczyna się jednak potężne kontruderzenie Sowietów, które odrzuca "Wikinga" na pozycje wyjściowe.
Pod koniec stycznia "Wiking" dysponuje już tylko 14 czołgami i zmuszony jest do przejścia do obrony. 13 lutego kapituluje Budapeszt, który nie doczekał się odsieczy.
W lutym dywizja toczy obronne walki o Szekesfehevaru, który w obliczu przewagi wroga musi oddać 22 lutego. W marcu współdziała z dywizją Hohensatufen z którą wycofuje się do Austrii w kierunku na Graz, gdzie od południa ma zabezpieczać podejścia pod Wiedeń. Dywizja jest już tylko zbieraniną żołnierzy. Z obawy przed Sowietami, dywizja podejmuje jeszcze ostatni wysiłek, rozpoznaje pozycje wojsk Amerykanów nadchodzących od wschodu i ostatecznie kończy odwrót 7 maja w Walkersdorf gdzie poddaje się wojskom USArmy.

Przez wszystkie lata istnienia jednostki przeszli przez nią: Holendrzy, Flamandowie, Norwedzy, Duńczycy, Finowie, kilku Szwedów, Estończycy, Walończycy, Szwajcarzy (rozbieżne szacunki mówią o kilkudziesięciu, do nawet 800 przedstawicieli tej narodowości) oraz Volksdeutsche z Bałkanów.

Skład jednostki - chwilowo niedostępny.

Opaski, Insygnia
Standardowe umundurowanie Waffen SS. Opaska naramienna z nazwą dywizji ustanowiona 1942.09.01 r.


Opaski naramienne z nazwami pułków:
"Westland"
"Nordland"
"Germania" (od 1936 r.)
W pułku Nordland sporadycznie na prawej patce zamiast runów występowała kolista swastyka.
Pozostałe oddziały (poza pułkiem Germania który miał standardowe patki) miały nosić patki pierwszym znakiem dywizyjnym - stewą drakkara (czyli łodzi Wikingów). Szybko z tego zrezygnowano przyznając dywizji prawo noszenia standardowych patek Waffen SS.


Godło pułku Nordland, czyli kolista swastyka, stała się symbolem dywizji.



Podległośc operacyjna 5.SS-Panzer-Division "Wiking".

1941

Korpus

Armia

Grupa Armii

obszar

marzec

Wehrkreis VII

 

 

Niemcy

kwiecień

XXIV KA

11 Armia

GA "C"

Niemcy

maj

VII KA

2 GPanc

GA "Süd"

Niemcy

czerwiec - sierpień

XIV KA

1 GPanc

GA "Süd"

Tarnopol - Kijów

wrzesień - październik

III KPanc

1 GPanc

GA "Süd"

Kijów - Rostów

listopad - grudzień

XIV KA

1 APanc

GA "Süd"

rzeka Mius

1942

Korpus

Armia

Grupa Armii

obszar

styczeń - maj

XIV KA

1 APanc

GA "Süd"

rzzeka Mius

czerwiec

XIV KA

 

GA "Süd"

rzzeka Mius

lipiec

LVII KA

 

GA "Süd"

południowa Rosja

sierpień

LVII KA

1 APanc

GA "A"

Kaukaz

wrzesień

LVII KA

17 Armia

GA "A"

Kaukaz

październik - listopad

LII KA

1 APanc

GA "A"

Kaukaz

grudzień

III KPanc

1 APanc

GA "A"

Kaukaz

1943

Korpus

Armia

Grupa Armii

obszar

styczeń - luty

LVII KA

4 APanc

GA "Don"

rzeka Manycz

marzec - maj

XXXX KA

1 APanc

GA "Süd"

Charków

czerwiec

XXIV KA

1 APanc

GA "Süd"

Izjum, Charków

lipiec

rezerwa

1 APanc

GA "Süd"

Izjum, Charków

sierpień

XXXX/LVII KA

1 APanc

GA "Süd"

Izjum, Charków

wrzesień - grudzień

III KPanc

8 Armia

GA "Süd"

rzeka Dniepr

1944

Korpus

Armia

Grupa Armii

obszar

styczeń - marzec

XI KA

8 Armia

GA "Nordukraine"

Czerkasy, Korsuń

kwiecień

LVI KA

2 Armia

GA "Mitte"

Kowel

maj - lipiec

 

 

GA "Mitte"

Dębica

sierpień - grudzień

IV KPanc SS

9 Armia

GA "Mitte"

Polska, Warszawa

1945

Korpus

Armia

Grupa Armii

obszar

styczeń - kwiecień

IV KPanc SS

6 Armia

GA "Süd"

Węgry

maj

IV KPanc SS

 

GA "Ostmark"

Austria, Graz




powrót do spisu treści

© Copyright 2006 - 2008 - Patryk ""patrynius"" Janiak
Design by Scypion