Agresja Słowacka na Polskę w 1939 roku.

Armia Słowacka powstała wraz z ogłoszeniem niepodległości w marcu 1939 roku. Za podstawę posłużyły dawne jednostki czechosłowackie. Ze względu na braki kadrowe oraz straty poniesione podczas krótkiego konfliktu z Węgrami organizacja wojsk nie została zakończona do momentu wybuchu wojny. Przygotowania do agresji wymuszone protekcją III Rzeszy rozpoczęto 28 sierpnia 1939 roku, kiedy zarządzono mobilizację armii oraz Hlinkowej Gwardii (gwardia narodowa). Na wyposażeniu wojsk lądowych znajdowały się między innymi: 3 samochody pancerne Škoda OA vz. 27, 18 samochodów pancernych Tatra OA vz. 30, 30 tankietek Tč vz. 33, 27 czołgów lekkich LT vz. 34 oraz 50 czołgów lekkich LT vz. 35.

Wojska słowackie w postaci Grupy Armijnej "Bernolák" pod dowództwem Szefa Sztabu Armii Słowackiej generała armii Ferdinanda Čatloąa (równocześnie opuścił stanowisko Ministra Obrony w słowackim rządzie) zostały uformowane w trzy zgrupowania dywizyjne piechoty (dla uproszczenia w wielu publikacjach nazywane Dywizjami Piechoty) oraz zgrupowanie wojsk szybkich:

1 DP "Janoąík" - generał Antonin Pulanich,

2 DP "Škultéty" - generał brygady Alexandr Čunderlik,

3 DP "Răzus" - generał brygady Augustin Malár,

Zgrupowanie wojsk szybkich "Kalinčiak" - pod dowództwem podpułkownika Jana Imru.

Na bazie dawnych eskadr lotniczych 3. pułku lotniczego utworzono nowe narodowe jednostki Sił Powietrznych Słowacji (SVZ - Slovenské Vzdusné Zbrane). W miejsce dotychczasowych 5 czechosłowackich eskadr myśliwskich (37, 38, 39, 45 oraz 49) utworzono 3 słowackie (o numerach 11,12 oraz 13). Podobnie postąpiono z lotnictwem rozpoznawczym i bombowych w którym w miejsce dotychczasowych 7 eskadr czechosłowackich powołano trzy jednostki słowackie (o numerach 1,2 oraz 3). Łącznie na ich uzbrojeniu znalazło się 90 samolotów myśliwskich (79 typu Avia B.534, 11 typu Avia Bk.534), 88 rozpoznawczych (73 typu Letov Š 328 oraz 15 typu Aero A 100 i Ab 101) i 3 bombowe (po jednym egzemplarzu Bloch MB-200, Fokker F.VII oraz Avia B-71-licencyjny radziecki bombowiec SB-2).

W sumie w kampanii wzięło udział 51 306 oficerów i szeregowych słowackich. Wszystkie te siły koncentrowały się od 30 sierpnia 1939 roku nad północną granicą Słowacji, gdzie włączono je w skład niemieckiej Grupy Armii Południe i podporządkowano dowódcy 14. Armii generałowi-pułkownikowi Wilhelmowi Listowi.

Bilans strat słowackich podczas walk w 1939 roku to osiemnastu zabitych, czterdziestu sześciu rannych i jedenastu zaginionych.

Działania wojsk lądowych.

Słowacy atakowali terytorium Polski na trzech kierunkach: podhalańskim, nowosądeckim i bieszczadzkim. W działaniach tych aktywny udział miały oddziały broni pancernej - w 1 DP "Janosik" znajdowały się 3 samochody pancerne Tatra OA vz. 30, a w 3 DP "Razus" cztery takie pojazdy oraz trzy czołgi lekkie LT vz. 35. Jeden z samochodów pancernych (dowodzony przez sierżanta Imricha Gaąe) z 3 DP posuwającej się 3 września przez Przełęcz Chylicką na Tylicz został ostrzelany przez oddziały polskie. Pociski z łatwością pokonały cienki pancerz pojazdu słowackiego i zmusiły go do zawrócenia w stronę własnych pozycji.


3 września z garnizonu wojsk pancernych pod dowództwem mjr Cani wyruszyło wsparcie - 13 czołgów lekkich LT-35 (kompania czołgów lekkich), 6 samochodów pancernych OA wz. 30 (w tym 3 wycofane z 1 DP "Janosik") i 6 armat ppanc. Wz. 37M kal. 37 mm, 6 sam osobowych, 6 motocykli, 28 ciężarowych (łącznie 6 oficerów i 290 żołnierzy). Po wzmocnieniu pojazdami z 3 DP "Razus" jednostkę pod nazwą III oddział szybki "Havran" włączono do Zgrupowania wojsk szybkich "Kalinčiak". 22 września zostało ono wzmocnione kolejnym plutonem samochodów pancernych i plutonem czołgów lekkich osiągając stan 13 samochodów pancernych Tatra OA vz. 30 i 22 czołgi lekkie LT vz. 35.

Ostatecznie wojska słowackie dotarły do okolic Tarnowa i Dębicy.

Działania lotnictwa.

Do realizacji zadań na rzecz wojsk lądowych i sprzymierzonego lotnictwa niemieckiego skierowano trzy jednostki: 1. pozorovaci letka (dawna 16 eskadra rozpoznawcza) oraz 11. i 12. stihacia letky (dawne 39 i 45 eskadra myśliwska). Ostatnia eskadra myśliwska (13.) pełniła zadania obrony powietrznej stolicy kraju na lotnisku Vajnory koło Bratysławy. Natomiast dwie eskadry rozpoznawcze (2. i 3.) dopiero się szkoliły na lotnisku w Trenčianských Biskupicích.


Samoloty słowackie otrzymały nowe oznaczenia identyfikacyjne: na ogonie był namalowany znak słowacki, a na bokach kadłuba niemiecki krzyż.

Pierwszym zadaniem jednostek myśliwskich stało się eskortowanie niemieckich samolotów bombowych typu Junkers Ju 87. Z lotniska Vinné koło miejscowości Michalovce myśliwce słowackie odbyły 8 lotów eskortowych podczas nalotów na cele znajdujące się w południowej Polsce. Podczas tych lotów doszło do awarii silnika samolotu pilotowanego przez sierżanta Viliama Gruna. Udało mu się jednak dotrzeć do linii własnych wojsk. Mniej szczęścia miał kapral Viliam Jaloviar, który zginął 9 września podczas przymusowego lądowania koło miejscowości Presov.


Ta część operacji powietrznych została zakończona 18 września i samoloty myśliwskie przystąpiły do patrolowania granicy oraz do lotów na wymiatanie nad Polską w pasie sąsiadującym z Węgrami.

26 sierpnia sierżant Viliam Grun zgłosił przechwycenie polskiego samolotu RWD 8 odbywającego przelot na Węgry. Ponieważ nie odnaleziono wraku maszyny przyznano mu tylko prawdopodobne zestrzelenie (prawdopodobnie pilot wylądował pod ostrzałem, a po odlocie intruza wystartował i kontynuował lot).

Jedynym pewnym zestrzeleniem podczas walk we wrześniu 1939 roku może się pochwalić jedynie F. Hanovec z 12. letky pilotujący Avię B.534 - 6 września o godz. 12:18 zestrzelił on koło miejscowości Ostrovany u Ňarąan polski samolot obserwacyjny Lublin R.XIIID z 56 Eskadry Obserwacyjnej (załoga kpr. pil. Marian Piasecki oraz por. obs. Edward Porada).

Słowackie samoloty obserwacyjne wykonywały loty rozpoznawcze około 80 km w głąb polskiego terytorium. 17 września samoloty słowackie zostały ostrzelane nad Hluboczkiem Wielkim przez karabiny maszynowe obrony przeciwlotniczej walczących po stronie polskiej żołnierzy z Legionu Czechosłowackiego - samoloty odpowiedziały ogniem pokładowych karabinów maszynowych, śmiertelnie raniąc czechosłowackiego legionistę, aspiranta Vítězslava Grünbauma.



powrót do strony głównej

© copyright 2006, Marcin "Virtualbob"
Design by Scypion.